Thursday, March 29, 2012

Smash


Μια στο τόσο, αποφασίζω να αγαπήσω μια σειρά και να της αφιερώσω μια ολόκληρη ανάρτηση. Αν δε με απατά η μνήμη μου, αυτό έχει να συμβεί από το Pushing Daisies. Αν με ξέρεις έστω και λίγο μέσα από τα χρόνια που επισκέπτεσαι τούτο εδώ το blog, αποκλείεται να έχεις έστω και την παραμικρή αμφιβολία ποια σειρά έχει φέτος αυτή την ξεχωριστή τιμή.

Ιδού λοιπόν οι δέκα (εντελώς υποκειμενικοί) λόγοι για τους οποίους αγαπώ το Smash (και δε ντρέπομαι καθόλου.)

  1. Το πλαίσιο: όλος ο πανικός κι η αγωνία πίσω από το ανέβασμα ενός υπερφιλόδοξου musical στο Broadway. Τα προσωπικά ζητήματα μιας ομάδας καλλιτεχνών που εργάζονται και ζουν στη σύγχρονη Νέα Υόρκη: έρωτες, πάθη, αντιζηλίες, μαχαιρώματα κλπ κλπ, όλα όμως μέσα σε ένα ρεαλιστικό πλαίσιο χωρίς (προς το παρόν τουλάχιστον) εξωπραγματικές κορόνες.
  2. Το θέμα: Η κλασική ακαταμάχητη ιστορία της φιλόδοξης, ταλαντούχας σερβιτόρας που αναγκάζεται να δίνει καθημερινές μάχες προκειμένου να διεκδικήσει μια θέση στο όνειρο. (Όσες φορές κι αν μου το πουν το παραμύθι αποκλείεται να με αφήσει ασυγκίνητο.)
  3. To cast: η επιστροφή της Debra Messing στο φυσικό της χώρο, ο Jack Davenport, o Christian Borle, o Brian D'Arcy James κι ο Raza Jaffrey (με τον αέρα του Broadway) η επιβλητική Angelica Huston και κυρίως το πρωταγωνιστικό δίδυμο των Katharine McPhee (από το American Idol) και Megan Hilty (από τα δυνατά χαρτιά του Broadway).
  4. Οι guest: από την Bernadette Peters μέχρι την Uma Thurman κι από τον Will Chase μέχρι τον Nick Jonas, στο Smash όλοι παίζουν ένα γοητευτικό παιχνίδι με τη δημόσια εικόνα τους. Λέγεται πως οι δημιουργοί της σειράς δίνουν μάχη προκειμένου να κρατήσουν μυστικές τις υπόλοιπες συμμετοχές.
  5. Τα πρωτότυπα τραγούδια: γραμμένα από τους Marc Shaiman και Scott Wittman (γνωστούς από τα επιτυχημένα Hairspray και Catch me if you can), ακολουθούν την πορεία της Marilyn Monroe και συγχρόνως αναδεικνύουν τις ομοιότητες της ζωής της με αυτές των ηρώων. Εξαιρετικά νούμερα στα χνάρια των Kander και Ebb, αν επρόκειτο για πραγματικό μιούζικαλ θα είχαμε αναμφίβολα να κάνουμε με ένα από τα καλύτερα score που έχει δει το Broadway τα τελευταία χρόνια. Προς το παρόν ανά επεισόδιο μας αποκαλύπτεται το ένα διαμάντι μετά το άλλο.
  6. Οι διασκευές: όταν οι ήρωες κατεβαίνουν από τη σκηνή κι έχουν ανάγκη να φωτίσουν κάποια (περισσότερο ή λιγότερο) σκοτεινή πτυχή της προσωπικότητας τους, οι δημιουργοί της σειράς τους επιτρέπουν να τραγουδήσουν ό, τι τους κατέβει στο κεφάλι. Δοκιμασμένη συνταγή, στα χνάρια του Glee, δεν έχει βρει 100% το χώρο της στη δομή της σειράς, ωστόσο μας έχει δώσει μερικές εξαιρετικές στιγμές (κυρίως από την Katharine McPhee.)
  7. Το σενάριο: Η έμπειρη Theresa Rebeck, συγγραφέας της κωμωδίας Seminar που σπάει ταμεία στο Broadway αυτή την περίοδο, καταπιάνεται με κάτι παραπάνω από μια κοινωνική σειρά για τη σκοτεινή πλευρά της αμερικάνικης show biz (την οποία έτσι κι αλλιώς γνωρίζει από την καλή). Από τη μια εξετάζει την κυκλοθυμία των καλλιτεχνών κι από την άλλη βρίσκει έδαφος για μια άκρως ενδιαφέρουσα μελέτη του φαινομένου Marilyn και της επιδραστικότητάς του στην ποπ κουλτούρα.
  8. Το μυαλό: Φυσικά μιλάμε για τον Steven Spielberg, ο οποίος με το Smash τεστάρει μια νέα φόρμουλα, η οποία προσπαθεί να βρει τη χρυσή τομή μεταξύ των θεατών όλων των target group: από τη μια πατάει στην επιτυχημένη συνταγή του νεανικού Glee (με διασκευές σύγχρονων κομματιών, τραγούδια ενσωματωμένα στη δράση, χρήση του itunes στην προώθηση και διάθεση των κομματιών), ενώ από την άλλη επιχειρεί μια πιο ενήλικη προσέγγιση, εμβαθύνοντας περισσότερο στην ψυχολογία των ηρώων, την πλοκή, την εξέλιξη, καθώς και την αισθητική αρτιότητα του τελικού αποτελέσματος.
  9. Το σχέδιο: Η αρχική ιδέα του συγκεκριμένου project ήταν να συστήνει ένα διαφορετικό musical  ανά σεζόν, το οποίο στο τέλος θα μεταφέρεται αυτούσιο στο Broadway ως κανονική παράσταση‧ κάτι σαν ένα δραματοποιημένο reality που εξασφαλίζει την επιτυχία του show (γνωστά τραγούδια, αναγνωρίσιμο καστ κ.ο.κ). Οι δημιουργοί της σειράς δεν έχουν αποκλείσει το ενδεχόμενο, ενώ προς το παρόν ο Spielberg κρατά κλειστά τα χαρτιά του. Ίσως επειδή ο Harvey Weinstein τον πρόλαβε ανακοινώνοντας τα σχέδια του να ανεβάσει στο Broadway το κινηματογραφικό "My week with Marilyn" διασκευασμένο σε μιούζικαλ με πρωταγωνίστρια την Katy Perry.
  10. Η Marilyn Monroe: Συνταγή επιτυχίας ή o Macbeth του μουσικού θεάτρου; η εμβληματική ξανθιά του Hollywood όπως είναι φυσικό έχει απασχολήσει το Broadway κι άλλες φορές στο παρελθόν: το 1983 η παράσταση Marilyn: an American Fable με την Alyson Reed ανέβηκε για 17 μόλις παραστάσεις, ενώ το Marilyn - the Musical του Βρετανού Michael Dresser δεν κατάφερε ποτέ να περάσει τα σύνορα της χώρας. (Εννοείται δεν αναφερόμαστε στις παραστάσεις βασισμένες σε ταινίες της Marilyn, ούτε στις off Broadway απόπειρες.) Στο Smash ωστόσο η Marilyn δεν είναι απλώς το είδωλο του σινεμά, αλλά και ένας ουσιαστικός καταλύτης. Το φάντασμα της στοιχειώνει τη σειρά από το πρώτο κιόλας επεισόδιο σαν ένας πολύπλοκος γρίφος που ζητά επίμονα τη λύση σου.
Αν δεν έχεις ιδέα για τί σου μιλάω τόση ώρα (κι είχες την υπομονή να με διαβάσεις ως εδώ) πάρε μια γερή ιδέα περί τίνος πρόκειται:



Tuesday, March 27, 2012

Μήνυμα Παγκόσμιας Ημέρας Θέατρου 2012


 "Είναι τιμή μου που το Διεθνές Ινστιτούτο Θεάτρου στην UNESCO μου ζήτησε να παραθέσω αυτό τον χαιρετισμό τιμώντας την 50ή επέτειο της Παγκόσμιας Ημέρας Θεάτρου. Θα απευθύνω τα σύντομα σχόλιά μου στους συναδέρφους μου, εργάτες του Θεάτρου, ομότιμους και συντρόφους. 

Μακάρι η δουλειά σας να είναι αξιοθαύμαστη και πρωτότυπη‧ μακάρι να είναι βαθιά, συγκινητική, στοχαστική και μοναδική‧ να μας βοηθά να συλλογιστούμε το ερώτημα τι σημαίνει να είσαι άνθρωπος και μακάρι αυτός ο συλλογισμός να ευλογηθεί με συναίσθημα, ειλικρίνεια, αμεροληψία και χάρη. 

Μακάρι να κατανικήσετε τις αντιξοότητες, τη λογοκρισία, τη φτώχεια και τον μηδενισμό, όπως πολλοί από εσάς θα αναγκαστείτε σίγουρα να πράξετε. 

Μακάρι να είστε ευλογημένοι με ταλέντο και αποφασιστικότητα για να μας διδάξετε τους χτύπους της ανθρώπινης καρδιάς σε όλη τους την πολυπλοκότητα, καθώς και με ταπεινότητα και περιέργεια για να το κάνετε σκοπό της ζωής σας. 

Mακάρι τέλος οι καλύτεροι από εσάς – γιατί θα είναι μόνο οι καλύτεροι από εσάς και ακόμη και τότε μόνο στις σπανιότερες και συντομότερες στιγμές – να πετύχετε να συλλάβετε εκείνο - το πιο βασικό από όλα τα ερωτήματα: «πώς ζούμε;». 

Καλή επιτυχία."


John Malkovich αναλαμβάνει να χαιρετήσει τη διεθνή θεατρική κοινότητα για την 50η επέτειο της Παγκόσμιας Ημέρας Θεάτρου. Μετάφραση του μηνύματος από τον Jirashimosu).


Sunday, March 18, 2012

The Longest Journey


"Υπάρχουν δυο τρόποι να ερωτεύεσαι, λένε οι νοικοκυρεμένοι άνθρωποι: πρώτον, μέσω των πόθων και, δεύτερον, μέσω της φαντασίας. Κι αν αυτοί οι άνθρωποι τυγχάνει να είναι Άγγλοι, συμπληρώνουν ότι ο Έρωτας που πηγάζει από τον πόθο ή την επιθυμία είναι υποδεέστερος από τον Έρωτα που πηγάζει από τη φαντασία, μια τάση που χαρακτηρίζει το Νότο. Είναι υποδεέστερος. Παρ' όλα αυτά εκείνοι που τον υιοθετούν ξέρουν τουλάχιστον τί θέλουν‧ ούτε οι ίδιοι μπερδεύονται, ούτε στα μάτια των υπόλοιπων γελοιοποιούνται‧ δεν ανοίγουν κάθε πρωί τα φτερά να πετάξουν στα πέρατα των θαλασσών προτού πάνε στη δουλειά τους στο ληξιαρχείο‧ δε μπορούν να προξενήσουν μια τραγωδία σαν του Ρίκυ..."


(E.M. Forster - Το πιο μεγάλο ταξίδι / μτφ. Δημήτρης Σαλταμπάσης / Εκδόσεις: Καστανιώτη)


Tuesday, March 06, 2012

σύμβολα

Οι Έλληνες είμαστε ένας φλογερός λαός της Μεσογείου που αγαπά τις εικόνες. Όχι τόσο τις ιδέες, όσο τις καθαρές έντονες εικόνες. Κάτι θα έχει να κάνει με το τόσο φως που αναδεικνύει τα σχήματα, τα χρώματα και τις επιφάνειες. Ήταν λοιπόν αναπόφευκτο να αναπτύξουμε μια ιδιαίτερη σχέση με τα σύμβολα. Στα καλά και στα κακά. Κι έτσι περάσανε οι αιώνες και αναμετρηθήκαμε με σπουδαίες έννοιες και εικόνες χωρίς να χρειαστεί να κάνουμε βήμα προς τα μέσα. Βάλε σε έναν Έλληνα (της κατώτατης μόρφωσης και καλλιέργειας) να σου αναλύσει μια πολύπλοκη έννοια (πχ. Την ελευθερία ή τη δημοκρατία, τη ζωή ή το θάνατο.) Θα το κάνει με εξαιρετική προθυμία και βεβαιότητα. Δε θα διστάσει στιγμή. Θα αρχίσει να στο αναλύει περιγράφοντας το με μια εικόνα, μια εμπειρία, μια περιπέτεια. Κι αυτό γιατί μάθαμε να αγαπάμε και να πιστεύουμε τα σύμβολα. Ως γνήσιος πονηρός και πολυμήχανος λαός καταλάβαμε νωρίς πως χάρη στα σύμβολά δεν υπάρχει λόγος να πάμε παραμέσα σε μια ιδέα. Ψηλαφίζουμε λίγο την επιφάνεια, βάζουμε μια ετικέτα και ταξινομούμε τη γνώση. Την κάνουμε εμπειρία ελεγμένη προσωπική, και κεκτημένη.

Έχουμε σύμβολα για τα καλά και τα κακά. Βλέπει ο λαός ένα σταυρό και ρίγη συγκίνησης τον πλημμυρίζουν. Το ίδιο και με μια γαλανόλευκη σημαία. Συμβολίζει σου λέει τον ουρανό και τη θάλασσα. Αρκεί να την κοιτάξει ο Έλληνας και πλημμυρίζουν τα πνευμόνια του ουρανό, θάλασσα και περηφάνια. Λες πολιτισμός κι έχεις την εικόνα του Παρθενώνα πάνω από το κεφάλι σου. Αρκεί να σηκώσεις ψηλά το βλέμμα και τον βλέπεις. Δε χρειάστηκε ποτέ να προσπαθήσεις περισσότερο. Είχες τον πολιτισμό κι ήταν πάντα μια εικόνα. Κι έχουμε τέτοιες εικόνες για τα πάντα: λες Κρυφό σχολείο κι έχει ο Έλληνας τον πίνακα του Λύτρα‧ λες Δικτατορία κι αμέσως έχει την εικόνα ενός τανκ που σπάει μια πύλη και σκοτώνει φοιτητές‧ λες Κομμουνισμός κι έχει ξερονήσια γεμάτα αντιφρονούντες και βασανιστήρια για δηλώσεις μετανοίας. Η λίστα είναι τεράστια και μπορεί να συνεχίζεται για ώρες. Η λίστα περιλαμβάνει πρόσωπα, εικόνες, γεγονότα κι αρνείται να τα παραχωρήσει εύκολα στην κριτική σκέψη στη λογική ή στην επανεξέταση. Ο λαός αυτός αγαπά τα ιερά και τα όσια, όπως ακριβώς αγαπά τα εχθρικά και τα διαβολικά. Λατρεύει τον εικονογραφημένο διχασμό, σε κάθε πτυχή της ήρεμης κατά τ’ άλλα ζωής του.

Θα σκεφτεί κανείς, ότι δεν είναι κακό να εικονοποιεί ένας λαός τα κοινά βιώματα. Ίσα – ίσα αυτή η παγίωση των συμβόλων είναι που δημιουργεί τον κοινό κώδικά και ισχυροποιεί τους δεσμούς μιας κοινωνίας. Το πρόβλημα όμως εντοπίζεται στην ανεπάρκεια των συμβόλων να σταθούν στο ύψος του συμβολισμού τους. Όταν φερ' ειπείν έχεις μάθει μια ιδέα να την ονομάζεις ντομάτα, όταν λιώσεις την ντομάτα δε θα έχεις συντρίψει και την ιδέα. Θα έχεις φτιάξει απλώς μια θυμωμένη σάλτσα. Κι όταν δεν έχεις φροντίσει για μια βοηθητική Κερκόπορτα προς την ουσία των εννοιών τότε το πρόβλημα μεγαλώνει και την πληρώνουν αν όχι αθώοι (κανένα σύμβολο δεν είναι άμοιρο της θέσης του), τότε σίγουρα κούφιοι στόχοι. Ακόμα κι αν υποθετικά έχουν τα γνωρίσματα εκείνα (εξουσία, κοινωνική θέση, κίνητρα και συμπεριφορά) που καθιστούν εχθρική αυτή την έννοια.

Τον τελευταίο καιρό και μέσα στα πλαίσια της γενικότερης οργής γινόμαστε μάρτυρες τέτοιων φαινομένων. Στα πρόσωπα 300 ανάξιων βουλευτών (επικίνδυνη γενίκευση, για χάρη ωστόσο του συμβολισμού) στοχοποιούμε την ηθική, οικονομική και κοινωνική παρακμή μιας ολόκληρης χώρας. Στο πρόσωπο μεγαλοεκδότη που γκρεμίζεται μαζί με την αυτοκρατορία του, βλέπουμε το lifestyle που καταρρέει. Στο πρόσωπο μεγαλοτραγουδιστή με αμφιλεγόμενες φιλολαϊκές κινήσεις εντυπώσεων βλέπουμε την ηθική αλλοτρίωση μιας ολόκληρης γενιάς καλλιτεχνών. Ως αποτέλεσμα η οργή βρίσκει κάπου να ξεσπάσει. Εξαπολύονται φάσκελα, πικρόχολα σχόλια και γιαούρτια κουβαλώντας μια οργή που αν είχε μάθει να συνδιαλέγεται με την ουσία των νοημάτων πριν προβεί στην οποιαδήποτε κίνηση, θα είχε απαιτήσει την αυτοκριτική, την επανεξέταση των εννοιών, την αναδιοργάνωση των δομών. 

Δυστυχώς όμως αυτός ο παθιασμένος λαός της μεσογείου, που αγαπά τις εικόνες, αρκείται στην προσωρινή ικανοποίηση που του παρέχει η ταπείνωση ενός συμβόλου. Δεν τον αδικώ. Όταν αγαπάς το δράμα η δύναμη που έχει μια επίθεση είναι αρκετή για την τόνωση που χρειάζεται το ταλαιπωρημένο σου ηθικό. Αντιθέτως ο στοχασμός είναι πιο απαιτητικός και δεν προσφέρει την άμεση εκτόνωση της ρωμαϊκής αρένας. Άσε που θα είχε ως βασικό προαπαιτούμενο όρο την αποκαθήλωση μιας σειράς από ιερές κι ανίερες αγελάδες. Κι όταν ο οργισμένος λαός δεν έχει συγκεκριμένο στόχο να καλοπιάνει ή να λιθοβολεί στη χαρά και την οργή του, χάνει ένα μεγάλο μέρος της εθνικής του ταυτότητας. Είναι υπαρξιακό το θέμα. Δε γυρνάει ένα μυαλό που ατροφεί εύκολα στη σκέψη. Πρέπει να βλέπει ξεκάθαρα το καλό και το κακό σε απλές ενσαρκώσεις. Αν δεν είναι εύληπτες εικόνες οι άγγελοι κι οι διάβολοι υπάρχει σοβαρή πιθανότητα να πρέπει να επανεξεταστεί το επαχθές ενδεχόμενο η αλήθεια να βρίσκεται κάπου στη μέση. Και δεν υπάρχει χειρότερη επιπλοκή για ένα λαό που αγαπά τις καθαρές εικόνες από τη μουντζούρα της συνδυαστικής σκέψης.