Monday, December 31, 2012

Ο κρίκος


Είθισται κάθε χρόνο τέτοια μέρα να κάνω έναν απολογισμό της χρονιάς που πέρασε. 6 και παραπάνω χρόνια είμαι πιστός στην παράδοση. Φέτος λέω να το αλλάξω. Για δυο λόγους εξίσου βασικούς: 

α. Δε θυμάμαι τί έφερε και τί πήρε αυτή η χρονιά και δε θέλω να μπω σε διαδικασία να το κάνω. Μου αρέσει που εκπνέει με μια ολοκληρωτική νομοτέλεια κατάδική της. Το 2012 ήταν ένα σώμα κι ενιαίο - ούτε καλό, ούτε κακό, οπότε μάλλον σώμα θνητό κι ενήλικο. Γεννήθηκε, ωρίμασε, γέρασε και αποχωρεί όπως οι πλήρεις ημερών οικείοι.

β. Δε θέλω να ελπίσω κάτι συγκεκριμένο για τη χρονιά που έρχεται. Θέλω να δεχτώ αυτά που φέρνει καθαρός και ανέτοιμος, χωρίς προσδοκίες, χωρίς φόβους και αγωνίες. Θέλω να αναμετρηθώ με το καινούργιο με τη σιγουριά που κρατιέμαι απ' τα παλιά, με τα εφόδια που ήδη έχω και μ' αυτά που είμαι ανοιχτός να αποκτήσω. Θέλω να κάνω το νέο ταξίδι σαν άνθρωπος που δε σταματά να εκπλήσσεται από το απρόβλεπτο της κανονικής ζωής.

Αυτό το 13 λέω να το ονομάσω κρίκο μιας αλυσίδας. Κρίκο πανομοιότυπο, λαξεμένο από το ίδιο κράμα ατσαλιού και σκόνης. Κι αν μου επιτρέπεται μια και μόνη ελπίδα - κι όχι ευχή, προσδοκία ή απαίτηση -  αυτή θα ήταν η σειρά της αλυσίδας να τραβήξει την ίδια γραμμή ελευθερίας μέχρι τον επόμενο κρίκο της. Κι ας μην είναι αυτός που θα φέρει το πολύτιμο πετράδι της σειράς. Μου αρκεί να είναι γερός, δυνατός και άξιος να κρατήσει ασφαλή αυτά που προηγήθηκαν κι αυτά που μέλλουνε να 'ρθουν. Τα όσα.

Απαραίτητη προϋπόθεση: Υγεία στα σώματα και στα πνεύματα. Τα υπόλοιπα κανονίζονται.


Tuesday, November 13, 2012

Vallauris



Η Brigitte Bardot επισκέπτεται τον Pablo Picasso στο ατελιέ του στις Κάννες το 1956.

Ένα θέμα για μονόπρακτο.


Sunday, October 14, 2012

Χυτήριο 12/10


Την Παρασκευή που μας πέρασε ήμουν έξω από το θέατρο Χυτήριο. Δε μπορούσα να κάνω αλλιώς. Ήταν μια παρουσία που τη χρωστούσα σε κάθε ελεύθερη και συνειδητή επιλογή που έχω κάνει μέχρι σήμερα στη ζωή μου. Ένα χρέος στο δικαίωμα μου να μιλάω και να γράφω συντάσσοντας όπως θέλω τις λέξεις που επιλέγω και να τις δημοσιεύω σε τούτο εδώ το blog, ή στα στάτους μου στο facebook ή στο twitter χωρίς να σκέφτομαι τις συνέπειες‧ χρέος στο δικαίωμα μου να γυρίζω στους δρόμους μέχρι ότι ώρα επιθυμώ, να κάνω παρέα, να θαυμάζω και να ερωτεύομαι τους ανθρώπους που μου κάνει κέφι, χωρίς να δίνω λογαριασμό σε κανέναν πλην του εαυτού μου. Η παρουσία μου στο Χυτήριο δεν ήταν οικειοθελής ούτε συμβολική: ο κατάλογος είχε ήδη ανοιχτεί και κάποιος φώναζε το όνομά μου.

Μια μέρα πριν. ΄Όταν πληροφορήθηκα τα γεγονότα κι ένιωσα προσβεβλημένος: λες και κάποιος είχε εισβάλλει με το έτσι θέλω στο δικό μου σπίτι, είχε σκίσει τα βιβλία μου, είχε τσαλαπατήσει τους δίσκους και τις ταινίες μου και στο τέλος είχε ρίξει ένα σπίρτο κι είχε βάλει φωτιά σε ό,τι μικρό κι ασήμαντο συνέθετε τον κόσμο μου. Σαν κάποιος αόρατος δικτάτορας να καταργούσε βίαια κι αποφασιστικά το όνομα μου, στο όνομα κάποιων αλλόκοτων αρχών ενός ηθικού κώδικα που δεν ενέκρινα ποτέ, ούτε εφήρμοσα στην καθημερινότητα μου. Ένιωσα περιττός αριθμός, εκκρεμής υπόθεση προς διευθέτηση, επόμενο θύμα. Και βρέθηκα ξαφνικά από τον ελεύθερο κόσμο μου να κατοικώ στις ολοκληρωτικές κοινωνίες του Fahrenheit 451, του 1984 και των θρύλων του Θανάση Τριαρίδη.

Η φυσική παρουσία έξω από το θέατρο – το όποιο θέατρο, εκδοτικό οίκο ή μουσική σκηνή τίθεται στόχος του ανελεύθερου σκοταδισμού – ήταν πάνω απ’ όλα προσωπική ανάγκη. Οι 200-300 άνθρωποι που συγκεντρωθήκαμε έξω από το Χυτήριο δεν το κάναμε μόνο για να δείξουμε ότι υπερτερούμε αριθμητικά από τις οργισμένες μειονότητες, ούτε για να προτάξουμε τα στήθη μας ενάντια στους τραμπούκους, προκειμένου να διασφαλίσουμε την ομαλή διεξαγωγή της συγκεκριμένης παράστασης. Το κάναμε πρώτα και κύρια για να υπενθυμίσουμε στους εαυτούς μας και τους άλλους πως είμαστε ακόμα άνθρωποι ελεύθεροι, που μπορούμε να σταθούμε στο πλευρό άλλων ελεύθερων ανθρώπων που επιλέγουν ένα συγκεκριμένο τρόπο έκφρασης, είτε αρέσει είτε δεν αρέσει σε όλους. Στόχος δεν ήταν να προασπίσουμε μια συγκεκριμένη αισθητική, ιδεολογική ή θρησκευτική προσέγγιση αλλά το δικαίωμα του κάθε ανθρώπου να επικοινωνεί ελεύθερα τους προβληματισμούς του με όσους το επιθυμούν, με την απαραίτητη προϋπόθεση να σέβεται το δικαίωμα των υπόλοιπων στην αντίθετη άποψη.

Κι ήμασταν αρκετοί. Όχι αριθμητικά μα δυναμικά αρκετοί. Είδα στο γραφικό παραλογισμό της απέναντι πλευράς να αντιτίθενται καθαρά μάτια και όμορφα ήρεμα πρόσωπα. Είδα βλέμματα να γυαλίζουν μέσα στη νύχτα από σιγουριά για το τί είναι σωστό, τι ηθικό, τι ανεπίτρεπτο. Άκουγα απόψεις με συνοχή, αρθρωμένες με δυνατές στιβαρές φωνές κι ωραίες λέξεις. Αισθάνθηκα για πρώτη φορά μετά από πολύ καιρό πως δεν έχει χαθεί κάθε ελπίδα σε αυτή τη χώρα‧ δεν έχουν πάρει οριστικά τα ηνία οι ανεγκέφαλοι, οι τραμπούκοι, οι φασίστες. Αν και βρισκόμασταν συγκεντρωμένοι στο ημίφως της Ιεράς Οδού,  ο καθένας έμοιαζε να κρατά στο χέρι του μια προσωπική δέσμη φωτός, ενάντια στο ολοκληρωτικό σκοτάδι της εποχής. 

Θα μπορούσαμε ομολογουμένως να ήμαστε πολύ περισσότεροι. Υποθέτω πως όσοι δεν βρέθηκαν εκεί, το έκαναν είτε γιατί είχαν σημαντικότερα σχέδια για το βράδυ της Παρασκευής τους, είτε γιατί θεωρούν πως η ελευθερία τους δεν είναι υπό διαπραγμάτευση. Εύχομαι κι ελπίζω να συνεχίζουν να το πιστεύουν. Όπως το πίστευα κι εγώ ως το βράδυ της Πέμπτης που ενημερώθηκα βάναυσα κι απρόσμενα για τα επεισόδια, ράγισε η βιτρίνα του προστατευμένου μου μικρόκοσμου, γύρισα το κλειδί στο σπίτι μου και το βρήκα παραβιασμένο. Με όλες τις ελεύθερες μέρες από τούδε και στο εξής υπό διαπραγμάτευση.


Friday, October 12, 2012

Άνθρωποι - χελώνες.


Είμαι μια χελώνα. Νιώθω σαν να κουβαλάω στην πλάτη μου βάρος πολύ. Έναν κόσμο ολόκληρο. Βάρος που με κάνει δυσκίνητο. Βάρος που πλακώνει την οργή μου κι ενώ θέλω να φωνάξω δυνατά ίσα που ψιθυρίζω. Ξέρω πως η λογική είναι με το μέρος μου και με θυμώνει που δε μπορεί να ακουστεί. Είναι το όπλο μου το μοναδικό και την ίδια στιγμή το πιο ανίσχυρο, αυτό που πρώτο καταλύθηκε και άφησε έναν παράλογο όχλο να εισβάλλει στην ζωή μου. 

Θέλω να βγω στο δρόμο με τα αργά μου βήματα, να κοιτάξω έναν – προς έναν αυτούς που συναντώ για να δω αν μας ενώνει η κοινή λογική, ο βασικός ανθρωπισμός, το αυτονόητο. Αν έβρισκα έναν κώδικα να ενώσει όλους εμάς τους μουδιασμένους θα ξεχυνόμουν στο δρόμο. Θα τραβούσα από το μανίκι όσους περισσότερους μπορούσα να παρασύρω. Θα μοιραζόμουν μαζί τους τη σοφία των αιωνόβιων: θα εξηγούσα ξανά και ξανά γιατί το μίσος είναι ο λάθος τρόπος. 

Φοβάμαι όμως τί θα αντικρίσω αν το προσπαθήσω. Οι άνθρωποι – χελώνες στο φόβο γινόμαστε παράξενοι, απρόβλεπτοι, απόκοσμοι. Τραβάμε διαχωριστικές. Κοιτάμε καχύποπτα ο ένας τον άλλον. Δεν έχουμε κοινές γραμμές. Περιχαρακωνόμαστε. Κλείνουμε τα αφτιά και τα μάτια μας και στο τέλος της μέρας κλεινόμαστε στο ασφαλές μας καβούκι, κάνοντας μια γρήγορη καταμέτρηση των κεκτημένων, αναστενάζουμε ανακουφισμένοι που όλα είναι ακόμα στη θέση τους και πέφτουμε ήσυχοι για ύπνο. Άλλη μια μέρα που ο τρόμος δε μας άγγιξε. Άλλη μια μέρα που τη σκαπουλάραμε. Ο κόσμος είναι ακόμα φιλόξενος για τις ιδέες μας, αφού δεν τις προσέβαλε κανείς. Την επόμενη το κεφαλάκι μας ξεπροβάλλει από το καβούκι κι αντικρίζει με αγαλλίαση τον ήλιο να εξακολουθεί να λάμπει πάνω από την πλάτη μας. Είμαστε ελεύθεροι.

Μέχρι να έρθει εκείνο το δρομολογημένο πρωινό που η πόρτα μας θα είναι παραβιασμένη, το σαλόνι μας κατειλημμένο, κι εμείς θα το έχουμε επιτρέψει γιατί ποτέ δε δηλώσαμε ότι δε συναινούμε στο αντίθετο. Θα προσπαθήσουμε σε μια έσχατη απόπειρα αυτοάμυνας να επικαλεστούμε όλα τα δεδομένα ιδανικά μας και δε θα υπάρχει ούτε ένα να μας υπερασπιστεί. Θα κείτονται στο πάτωμα ποδοπατημένα, γιατί δεν τα επισημάναμε όταν έπρεπε, όταν δε διακυβεύονταν τα δικά μας κεκτημένα. Κι από το πουθενά θα βρεθούμε σαν αναποδογυρισμένες χελώνες με τα πόδια στον ουρανό και τον ευαίσθητο θώρακά μας εκτεθειμένο στον κίνδυνο, ανίκανοι να αντιδράσουμε ή να περισώσουμε το παραμικρό. Απλώς θα μένουμε να αναρωτιόμαστε τί συνέβη, πώς την πάθαμε έτσι και βρεθήκανε τα πάνω κάτω.

Δε θέλω να έρθει αυτή η μέρα. Ξέρω ότι φορτώθηκα τον κόσμο μου στην πλάτη γιατί φτιάχτηκα γι’ αυτόν. Κι αυτός που μου τον φόρτωσε να τον σέρνω για αιώνες, πηγαίνοντας σαν αργοκίνητο καράβι, προφανώς κατάλαβε ότι μόνο εγώ έχω τη δύναμη να διαχειριστώ αυτό τον κόσμο. Μόνο εγώ μπορώ να τον προστατέψω απ’ τους εχθρούς, απ’ τη βία κι απ’ τον παραλογισμό. Κι ο λόγος που μου έδωσε αργά βήματα είναι γιατί μου έδωσε σκληρό κόσμο. Έναν κόσμο που αξίζει να πολεμήσω για χάρη του. Με τα αργά μου βήματα. Με την τρυφερή πλευρά του καλά προστατευμένη. Όμως νιώθω πως τον κόσμο μου πρέπει να τον υπερασπιστώ στο δρόμο. Με αργά και σταθερά βήματα – γεννήθηκα χελώνα, δε γίνεται αλλιώς. Με αμφιβολία συνοδοιπόρων - δυστυχώς οι ελεύθεροι δε χρειάστηκε να συνασπιστούμε ποτέ στο παρελθόν. Με μια στρατιά επικίνδυνων ερπετών να επιβουλεύονται κάθε αξία και ιδανικό. Με όποιο τρόπο κι εναντίον οποιουδήποτε όμως κι αν παραστεί ανάγκη να υπερασπιστώ το φορητό μου κόσμο, για ένα είμαι σίγουρος: θα συμβεί στο δρόμο, επισημαίνοντας μέχρι τέλους το αυτονόητο.

Monday, October 01, 2012

οι ελιές



(Παύση)

- Θα 'θελα μια ελιά.

ΣΤΕΛΑ: 
Ελιά; Δεν έχουμε.

ΤΖΕΙΜΣ: 
Πως το ξέρεις;

ΣΤΕΛΑ:
Το ξέρω.

ΤΖΕΙΜΣ:
Κοίταξες;

ΣΤΕΛΑ:
Δεν είναι ανάγκη να κοιτάξω. Ξέρω τί έχω.

ΤΖΕΙΜΣ:
Ξέρεις τι έχεις;

(Παύση)

- Γιατί δεν έχουμε ελιές;

ΣΤΕΛΑ:
Δεν ήξερα πως σ' αρέσουν.

ΤΖΕΙΜΣ:
Ώστε γι' αυτό δεν είχαμε ποτέ ελιές εδώ μέσα! Γιατί δε νοιάστηκες ποτέ σου να ρωτήσεις αν μ' αρέσουν οι ελιές...



(Όλη η ανθρωπότητα σε λίγες αράδες από τον ιδιοφυή Κύριο Χάρολντ Πίντερ.)

 

Sunday, August 12, 2012

ήσυχα.

Τι σε νοιάζει κι εσένα τι σκέφτομαι πια; 
Εδώ δεν ενδιαφέρει εμένα καλά - καλά.
Όλα στη σειρά. Όλα καλά. Όλα ήσυχα. 
Και τα απρόσμενα και τα αιφνιδιαστικά και τα ταραχώδη
 κι αυτά ήσυχα.
Πρόβλημα η φυσική ησυχία.
Σαν μακρινό καμπανάκι που χτυπάει.

(Όμορφα που ήταν κάποτε που γεμίζαμε ψέματα τις ζωές μας.
Η επιβεβλημένη αλήθεια μας τα χάλασε όλα.)

Friday, June 29, 2012

Χαλάσματα


Ένας σπόρος που γυρίζει στον τόπο του, είναι ένας σπόρος που πάει να βλαστήσει‧ ένας Ρωμιός που γυρίζει στον τόπο του, είναι ένας άνθρωπος που πάει να βλαστημήσει. Ελλάδα σε κράτησα πάνω μου κατάσαρκα‧ με δαιμόνισες. Και τους συντρόφους που πίστευαν μαζί μου στις ρίζες και στο γυρισμό, τους βλέπω ν' αλλοιώνουνται μέρα με τη μέρα, θα 'λεγα χημικά. Ο ένας απελπίστηκε γρήγορα‧ ξανάφυγε και θα φεύγει σε όλη του τη ζωή. Ο άλλος διασκεδάζει τις κυρίες με φράσεις που είχε μισήσει‧ χτες έγινε υπουργός. Ο άλλος λέει πως είναι ο ίδιος η ψεύτικη κόρη του Ερεχθείου, το χωματένιο αντίγραφο μιας ύπαρξης ζωντανής που έμεινε στην ξενιτιά. Πόσοι ακόμη. Κι εκείνος εκεί, αφού σήκωσε γύρω του τον πρώτο φράχτη, ένιωσε πως του χρειάζουνταν άλλος ένας για τα αισθήματα που τριγύριζαν απέξω‧ και άλλος, και άλλος. Τόσο που δεν ακούγεται πια η καρδιά του‧ αν την κόψεις, θα παρουσιάσει την όψη κρεμμυδιού.

Είμαστε το τσούρμο μιας σκούνας που ταξιδεύει ξυλάρμενη, πόσα χρόνια. Πεινάμε. Άλλοι χάνουν το λογικό τους, άλλοι σκοτώνουνται μοναχοί τους, άλλοι γυρίζουν στην κατάσταση της πεταλίδας. Ένας κάποτε ανεβαίνει στο κατάρτι και μας φαίνεται πως φωνάζει για ωραίες ακρογιαλιές‧ άγνωστα κομμάτια του κόσμου. Τα βλέπουμε. Και κατεβαίνει πάλι ανάμεσό μας και είναι ο μόνος που βεβαιώνει πως δεν υπάρχει τίποτε, παρά βράχος, μάρμαρο, και το αρμυρό νερό. Τότε τον πετάμε στη θάλασσα θυμωμένοι.

Γκρεμίσαμε τόσα και τόσα‧ μπορούμε να μετρηθούμε χαλάσματα.


(Γιώργος Σεφέρης - Έξι Νύχτες στην Ακρόπολη / Εκδόσεις: Ερμής)

Tuesday, May 22, 2012

Οι Μέρες του Φωτός



Επίσημη μέρα κυκλοφορίας για τις "Μέρες του Φωτός" σήμερα: ένα album που φτιάχτηκε με πολύ κόπο και φροντίδα κι όπως όλα τα album κυκλοφορεί ήδη στο διαδίκτυο. Αν ωστόσο το έχετε ακούσει - ξεχωρίσει - αγαπήσει και νιώθετε πως σας αφορά, θυμηθείτε την παλιά αγαπημένη συνήθεια,  αγοράστε το από κάποιο από τα εναπομείναντα δισκοπωλεία και δώστε μας τη δυνατότητα να συνεχίσουμε να δημιουργούμε με αξιοπρεπείς όρους. Η απόκτηση ενός album είναι πλέον συμβολική κίνηση με σαφή θέση απέναντι στην Τέχνη.

Καλές ακροάσεις κι ένα μεγάλο ευχαριστώ κι από τους τρεις μας για τα όμορφα σχόλια.


Thursday, April 19, 2012

Θλιμμόνος



Θλιμμόνος νιώθεις όταν καταπίνεις κατά λάθος μια οδοντογλυφίδα.
Όταν μαθαίνεις ότι ο πατέρας σου είναι γερμανόφωνος Ελβετός.
Όταν ένας φίλος σου ανακοινώνει ότι μετακομίζει.
Και σε πονάει.

Θλιμμόνος νιώθεις όταν διασχίζεις έναν πολυσύχναστο δρόμο τον δεκαπενταύγουστο.
Όταν πας να ζήσεις σε ένα μικρό χωριουδάκι.
Όταν ο κουρέας σου σου λέει ότι τα μαλλιά σου ασπρίζουν.
Και σε πονάει.

Θλιμμόνος είσαι εσύ, είμαι εγώ, είμαστε εμείς.
Τί είναι; Μια μικρή μελαγχολία στη φωνή μας.
Είναι ένα μμμμμ, Είναι ένα ουου!
Είναι εκείνοι, είστε εσείς
Είναι η ζωή που μας λέει ότι τίποτα δεν πάει καλά..

Θλιμμόνος νιώθεις όταν σε διαλέγουν για τερματοφύλακα στο χάντμπολ.
Όταν είσαι στη Μερσεντές της πριγκίπισσας της Ουαλίας.
Όταν η κόρη σου παίζει σε πορνοταινίες τα σαββατόβραδα.
Και νιώθεις χάλια.

Θλιμμόνος νιώθεις όταν πατάς ξυπόλυτος σε ένα τουβλάκι lego.
Όταν ταξιδεύεις στην Ινδία και πίνεις νερό.
Όταν ο γείτονας σου αρχίζει να μαθαίνει σαξόφωνο.
Και σε πονάει...

Θλιμμόνος νιώθεις όταν ο σιαμαίος αδερφός σου σου ανακοινώνει ότι έχει AIDS.
Όταν η γυναίκα σου ζητάει ανταλλαγή συντρόφων αφήνοντας σε απ' έξω.
Όταν ένα παιδί σε φωνάζει «Κύριο» για πρώτη φορά.
Τότε πονάει και νιώθεις θλιμμόνος.

Είναι όταν γίνεσαι στιλίστας ενός ξεπεσμένου ροκ σταρ.
Είναι όταν πρέπει να κλίνεις το ρήμα "βράζω" στην υποτακτική.
Είναι όταν κάνεις τα ψώνια σου το Σάββατο πριν τα Χριστούγεννα.

Θλιμμόνος είσαι εσύ, είμαι εγώ, είμαστε εμείς.
Τί είναι; Μια μικρή μελαγχολία στη φωνή μας.
Είναι ένα μμμμμ, Είναι ένα ουου!
Είναι εκείνοι, είστε εσείς
Είναι η ζωή που μας λέει ότι τίποτα δεν πάει καλά..





"Tristitude" δεν είναι παρά ένας νεολογισμός. Μια ανόητη λέξη που ενώνει τη θλίψη (tristesse) με τη μοναξιά (solitude). 

Το τραγούδι του Olivier Delafosse (Oldelaf) δε μένει ποτέ σταθερό. Εμπλουτίζεται διαρκώς με νέους στίχους βασισμένους στα γεγονότα της επικαιρότητας που μας κάνουν κάθε φορά να νιώθουμε  "θλιμμόνοι".

Η παραπάνω (αρχική) εκδοχή (σε κάπως ελεύθερη απόδοση μου) προέρχεται  από το album του "Le Monde est Beau" (2011).


Thursday, March 29, 2012

Smash


Μια στο τόσο, αποφασίζω να αγαπήσω μια σειρά και να της αφιερώσω μια ολόκληρη ανάρτηση. Αν δε με απατά η μνήμη μου, αυτό έχει να συμβεί από το Pushing Daisies. Αν με ξέρεις έστω και λίγο μέσα από τα χρόνια που επισκέπτεσαι τούτο εδώ το blog, αποκλείεται να έχεις έστω και την παραμικρή αμφιβολία ποια σειρά έχει φέτος αυτή την ξεχωριστή τιμή.

Ιδού λοιπόν οι δέκα (εντελώς υποκειμενικοί) λόγοι για τους οποίους αγαπώ το Smash (και δε ντρέπομαι καθόλου.)

  1. Το πλαίσιο: όλος ο πανικός κι η αγωνία πίσω από το ανέβασμα ενός υπερφιλόδοξου musical στο Broadway. Τα προσωπικά ζητήματα μιας ομάδας καλλιτεχνών που εργάζονται και ζουν στη σύγχρονη Νέα Υόρκη: έρωτες, πάθη, αντιζηλίες, μαχαιρώματα κλπ κλπ, όλα όμως μέσα σε ένα ρεαλιστικό πλαίσιο χωρίς (προς το παρόν τουλάχιστον) εξωπραγματικές κορόνες.
  2. Το θέμα: Η κλασική ακαταμάχητη ιστορία της φιλόδοξης, ταλαντούχας σερβιτόρας που αναγκάζεται να δίνει καθημερινές μάχες προκειμένου να διεκδικήσει μια θέση στο όνειρο. (Όσες φορές κι αν μου το πουν το παραμύθι αποκλείεται να με αφήσει ασυγκίνητο.)
  3. To cast: η επιστροφή της Debra Messing στο φυσικό της χώρο, ο Jack Davenport, o Christian Borle, o Brian D'Arcy James κι ο Raza Jaffrey (με τον αέρα του Broadway) η επιβλητική Angelica Huston και κυρίως το πρωταγωνιστικό δίδυμο των Katharine McPhee (από το American Idol) και Megan Hilty (από τα δυνατά χαρτιά του Broadway).
  4. Οι guest: από την Bernadette Peters μέχρι την Uma Thurman κι από τον Will Chase μέχρι τον Nick Jonas, στο Smash όλοι παίζουν ένα γοητευτικό παιχνίδι με τη δημόσια εικόνα τους. Λέγεται πως οι δημιουργοί της σειράς δίνουν μάχη προκειμένου να κρατήσουν μυστικές τις υπόλοιπες συμμετοχές.
  5. Τα πρωτότυπα τραγούδια: γραμμένα από τους Marc Shaiman και Scott Wittman (γνωστούς από τα επιτυχημένα Hairspray και Catch me if you can), ακολουθούν την πορεία της Marilyn Monroe και συγχρόνως αναδεικνύουν τις ομοιότητες της ζωής της με αυτές των ηρώων. Εξαιρετικά νούμερα στα χνάρια των Kander και Ebb, αν επρόκειτο για πραγματικό μιούζικαλ θα είχαμε αναμφίβολα να κάνουμε με ένα από τα καλύτερα score που έχει δει το Broadway τα τελευταία χρόνια. Προς το παρόν ανά επεισόδιο μας αποκαλύπτεται το ένα διαμάντι μετά το άλλο.
  6. Οι διασκευές: όταν οι ήρωες κατεβαίνουν από τη σκηνή κι έχουν ανάγκη να φωτίσουν κάποια (περισσότερο ή λιγότερο) σκοτεινή πτυχή της προσωπικότητας τους, οι δημιουργοί της σειράς τους επιτρέπουν να τραγουδήσουν ό, τι τους κατέβει στο κεφάλι. Δοκιμασμένη συνταγή, στα χνάρια του Glee, δεν έχει βρει 100% το χώρο της στη δομή της σειράς, ωστόσο μας έχει δώσει μερικές εξαιρετικές στιγμές (κυρίως από την Katharine McPhee.)
  7. Το σενάριο: Η έμπειρη Theresa Rebeck, συγγραφέας της κωμωδίας Seminar που σπάει ταμεία στο Broadway αυτή την περίοδο, καταπιάνεται με κάτι παραπάνω από μια κοινωνική σειρά για τη σκοτεινή πλευρά της αμερικάνικης show biz (την οποία έτσι κι αλλιώς γνωρίζει από την καλή). Από τη μια εξετάζει την κυκλοθυμία των καλλιτεχνών κι από την άλλη βρίσκει έδαφος για μια άκρως ενδιαφέρουσα μελέτη του φαινομένου Marilyn και της επιδραστικότητάς του στην ποπ κουλτούρα.
  8. Το μυαλό: Φυσικά μιλάμε για τον Steven Spielberg, ο οποίος με το Smash τεστάρει μια νέα φόρμουλα, η οποία προσπαθεί να βρει τη χρυσή τομή μεταξύ των θεατών όλων των target group: από τη μια πατάει στην επιτυχημένη συνταγή του νεανικού Glee (με διασκευές σύγχρονων κομματιών, τραγούδια ενσωματωμένα στη δράση, χρήση του itunes στην προώθηση και διάθεση των κομματιών), ενώ από την άλλη επιχειρεί μια πιο ενήλικη προσέγγιση, εμβαθύνοντας περισσότερο στην ψυχολογία των ηρώων, την πλοκή, την εξέλιξη, καθώς και την αισθητική αρτιότητα του τελικού αποτελέσματος.
  9. Το σχέδιο: Η αρχική ιδέα του συγκεκριμένου project ήταν να συστήνει ένα διαφορετικό musical  ανά σεζόν, το οποίο στο τέλος θα μεταφέρεται αυτούσιο στο Broadway ως κανονική παράσταση‧ κάτι σαν ένα δραματοποιημένο reality που εξασφαλίζει την επιτυχία του show (γνωστά τραγούδια, αναγνωρίσιμο καστ κ.ο.κ). Οι δημιουργοί της σειράς δεν έχουν αποκλείσει το ενδεχόμενο, ενώ προς το παρόν ο Spielberg κρατά κλειστά τα χαρτιά του. Ίσως επειδή ο Harvey Weinstein τον πρόλαβε ανακοινώνοντας τα σχέδια του να ανεβάσει στο Broadway το κινηματογραφικό "My week with Marilyn" διασκευασμένο σε μιούζικαλ με πρωταγωνίστρια την Katy Perry.
  10. Η Marilyn Monroe: Συνταγή επιτυχίας ή o Macbeth του μουσικού θεάτρου; η εμβληματική ξανθιά του Hollywood όπως είναι φυσικό έχει απασχολήσει το Broadway κι άλλες φορές στο παρελθόν: το 1983 η παράσταση Marilyn: an American Fable με την Alyson Reed ανέβηκε για 17 μόλις παραστάσεις, ενώ το Marilyn - the Musical του Βρετανού Michael Dresser δεν κατάφερε ποτέ να περάσει τα σύνορα της χώρας. (Εννοείται δεν αναφερόμαστε στις παραστάσεις βασισμένες σε ταινίες της Marilyn, ούτε στις off Broadway απόπειρες.) Στο Smash ωστόσο η Marilyn δεν είναι απλώς το είδωλο του σινεμά, αλλά και ένας ουσιαστικός καταλύτης. Το φάντασμα της στοιχειώνει τη σειρά από το πρώτο κιόλας επεισόδιο σαν ένας πολύπλοκος γρίφος που ζητά επίμονα τη λύση σου.
Αν δεν έχεις ιδέα για τί σου μιλάω τόση ώρα (κι είχες την υπομονή να με διαβάσεις ως εδώ) πάρε μια γερή ιδέα περί τίνος πρόκειται:



Tuesday, March 27, 2012

Μήνυμα Παγκόσμιας Ημέρας Θέατρου 2012


 "Είναι τιμή μου που το Διεθνές Ινστιτούτο Θεάτρου στην UNESCO μου ζήτησε να παραθέσω αυτό τον χαιρετισμό τιμώντας την 50ή επέτειο της Παγκόσμιας Ημέρας Θεάτρου. Θα απευθύνω τα σύντομα σχόλιά μου στους συναδέρφους μου, εργάτες του Θεάτρου, ομότιμους και συντρόφους. 

Μακάρι η δουλειά σας να είναι αξιοθαύμαστη και πρωτότυπη‧ μακάρι να είναι βαθιά, συγκινητική, στοχαστική και μοναδική‧ να μας βοηθά να συλλογιστούμε το ερώτημα τι σημαίνει να είσαι άνθρωπος και μακάρι αυτός ο συλλογισμός να ευλογηθεί με συναίσθημα, ειλικρίνεια, αμεροληψία και χάρη. 

Μακάρι να κατανικήσετε τις αντιξοότητες, τη λογοκρισία, τη φτώχεια και τον μηδενισμό, όπως πολλοί από εσάς θα αναγκαστείτε σίγουρα να πράξετε. 

Μακάρι να είστε ευλογημένοι με ταλέντο και αποφασιστικότητα για να μας διδάξετε τους χτύπους της ανθρώπινης καρδιάς σε όλη τους την πολυπλοκότητα, καθώς και με ταπεινότητα και περιέργεια για να το κάνετε σκοπό της ζωής σας. 

Mακάρι τέλος οι καλύτεροι από εσάς – γιατί θα είναι μόνο οι καλύτεροι από εσάς και ακόμη και τότε μόνο στις σπανιότερες και συντομότερες στιγμές – να πετύχετε να συλλάβετε εκείνο - το πιο βασικό από όλα τα ερωτήματα: «πώς ζούμε;». 

Καλή επιτυχία."


John Malkovich αναλαμβάνει να χαιρετήσει τη διεθνή θεατρική κοινότητα για την 50η επέτειο της Παγκόσμιας Ημέρας Θεάτρου. Μετάφραση του μηνύματος από τον Jirashimosu).


Sunday, March 18, 2012

The Longest Journey


"Υπάρχουν δυο τρόποι να ερωτεύεσαι, λένε οι νοικοκυρεμένοι άνθρωποι: πρώτον, μέσω των πόθων και, δεύτερον, μέσω της φαντασίας. Κι αν αυτοί οι άνθρωποι τυγχάνει να είναι Άγγλοι, συμπληρώνουν ότι ο Έρωτας που πηγάζει από τον πόθο ή την επιθυμία είναι υποδεέστερος από τον Έρωτα που πηγάζει από τη φαντασία, μια τάση που χαρακτηρίζει το Νότο. Είναι υποδεέστερος. Παρ' όλα αυτά εκείνοι που τον υιοθετούν ξέρουν τουλάχιστον τί θέλουν‧ ούτε οι ίδιοι μπερδεύονται, ούτε στα μάτια των υπόλοιπων γελοιοποιούνται‧ δεν ανοίγουν κάθε πρωί τα φτερά να πετάξουν στα πέρατα των θαλασσών προτού πάνε στη δουλειά τους στο ληξιαρχείο‧ δε μπορούν να προξενήσουν μια τραγωδία σαν του Ρίκυ..."


(E.M. Forster - Το πιο μεγάλο ταξίδι / μτφ. Δημήτρης Σαλταμπάσης / Εκδόσεις: Καστανιώτη)


Tuesday, March 06, 2012

σύμβολα

Οι Έλληνες είμαστε ένας φλογερός λαός της Μεσογείου που αγαπά τις εικόνες. Όχι τόσο τις ιδέες, όσο τις καθαρές έντονες εικόνες. Κάτι θα έχει να κάνει με το τόσο φως που αναδεικνύει τα σχήματα, τα χρώματα και τις επιφάνειες. Ήταν λοιπόν αναπόφευκτο να αναπτύξουμε μια ιδιαίτερη σχέση με τα σύμβολα. Στα καλά και στα κακά. Κι έτσι περάσανε οι αιώνες και αναμετρηθήκαμε με σπουδαίες έννοιες και εικόνες χωρίς να χρειαστεί να κάνουμε βήμα προς τα μέσα. Βάλε σε έναν Έλληνα (της κατώτατης μόρφωσης και καλλιέργειας) να σου αναλύσει μια πολύπλοκη έννοια (πχ. Την ελευθερία ή τη δημοκρατία, τη ζωή ή το θάνατο.) Θα το κάνει με εξαιρετική προθυμία και βεβαιότητα. Δε θα διστάσει στιγμή. Θα αρχίσει να στο αναλύει περιγράφοντας το με μια εικόνα, μια εμπειρία, μια περιπέτεια. Κι αυτό γιατί μάθαμε να αγαπάμε και να πιστεύουμε τα σύμβολα. Ως γνήσιος πονηρός και πολυμήχανος λαός καταλάβαμε νωρίς πως χάρη στα σύμβολά δεν υπάρχει λόγος να πάμε παραμέσα σε μια ιδέα. Ψηλαφίζουμε λίγο την επιφάνεια, βάζουμε μια ετικέτα και ταξινομούμε τη γνώση. Την κάνουμε εμπειρία ελεγμένη προσωπική, και κεκτημένη.

Έχουμε σύμβολα για τα καλά και τα κακά. Βλέπει ο λαός ένα σταυρό και ρίγη συγκίνησης τον πλημμυρίζουν. Το ίδιο και με μια γαλανόλευκη σημαία. Συμβολίζει σου λέει τον ουρανό και τη θάλασσα. Αρκεί να την κοιτάξει ο Έλληνας και πλημμυρίζουν τα πνευμόνια του ουρανό, θάλασσα και περηφάνια. Λες πολιτισμός κι έχεις την εικόνα του Παρθενώνα πάνω από το κεφάλι σου. Αρκεί να σηκώσεις ψηλά το βλέμμα και τον βλέπεις. Δε χρειάστηκε ποτέ να προσπαθήσεις περισσότερο. Είχες τον πολιτισμό κι ήταν πάντα μια εικόνα. Κι έχουμε τέτοιες εικόνες για τα πάντα: λες Κρυφό σχολείο κι έχει ο Έλληνας τον πίνακα του Λύτρα‧ λες Δικτατορία κι αμέσως έχει την εικόνα ενός τανκ που σπάει μια πύλη και σκοτώνει φοιτητές‧ λες Κομμουνισμός κι έχει ξερονήσια γεμάτα αντιφρονούντες και βασανιστήρια για δηλώσεις μετανοίας. Η λίστα είναι τεράστια και μπορεί να συνεχίζεται για ώρες. Η λίστα περιλαμβάνει πρόσωπα, εικόνες, γεγονότα κι αρνείται να τα παραχωρήσει εύκολα στην κριτική σκέψη στη λογική ή στην επανεξέταση. Ο λαός αυτός αγαπά τα ιερά και τα όσια, όπως ακριβώς αγαπά τα εχθρικά και τα διαβολικά. Λατρεύει τον εικονογραφημένο διχασμό, σε κάθε πτυχή της ήρεμης κατά τ’ άλλα ζωής του.

Θα σκεφτεί κανείς, ότι δεν είναι κακό να εικονοποιεί ένας λαός τα κοινά βιώματα. Ίσα – ίσα αυτή η παγίωση των συμβόλων είναι που δημιουργεί τον κοινό κώδικά και ισχυροποιεί τους δεσμούς μιας κοινωνίας. Το πρόβλημα όμως εντοπίζεται στην ανεπάρκεια των συμβόλων να σταθούν στο ύψος του συμβολισμού τους. Όταν φερ' ειπείν έχεις μάθει μια ιδέα να την ονομάζεις ντομάτα, όταν λιώσεις την ντομάτα δε θα έχεις συντρίψει και την ιδέα. Θα έχεις φτιάξει απλώς μια θυμωμένη σάλτσα. Κι όταν δεν έχεις φροντίσει για μια βοηθητική Κερκόπορτα προς την ουσία των εννοιών τότε το πρόβλημα μεγαλώνει και την πληρώνουν αν όχι αθώοι (κανένα σύμβολο δεν είναι άμοιρο της θέσης του), τότε σίγουρα κούφιοι στόχοι. Ακόμα κι αν υποθετικά έχουν τα γνωρίσματα εκείνα (εξουσία, κοινωνική θέση, κίνητρα και συμπεριφορά) που καθιστούν εχθρική αυτή την έννοια.

Τον τελευταίο καιρό και μέσα στα πλαίσια της γενικότερης οργής γινόμαστε μάρτυρες τέτοιων φαινομένων. Στα πρόσωπα 300 ανάξιων βουλευτών (επικίνδυνη γενίκευση, για χάρη ωστόσο του συμβολισμού) στοχοποιούμε την ηθική, οικονομική και κοινωνική παρακμή μιας ολόκληρης χώρας. Στο πρόσωπο μεγαλοεκδότη που γκρεμίζεται μαζί με την αυτοκρατορία του, βλέπουμε το lifestyle που καταρρέει. Στο πρόσωπο μεγαλοτραγουδιστή με αμφιλεγόμενες φιλολαϊκές κινήσεις εντυπώσεων βλέπουμε την ηθική αλλοτρίωση μιας ολόκληρης γενιάς καλλιτεχνών. Ως αποτέλεσμα η οργή βρίσκει κάπου να ξεσπάσει. Εξαπολύονται φάσκελα, πικρόχολα σχόλια και γιαούρτια κουβαλώντας μια οργή που αν είχε μάθει να συνδιαλέγεται με την ουσία των νοημάτων πριν προβεί στην οποιαδήποτε κίνηση, θα είχε απαιτήσει την αυτοκριτική, την επανεξέταση των εννοιών, την αναδιοργάνωση των δομών. 

Δυστυχώς όμως αυτός ο παθιασμένος λαός της μεσογείου, που αγαπά τις εικόνες, αρκείται στην προσωρινή ικανοποίηση που του παρέχει η ταπείνωση ενός συμβόλου. Δεν τον αδικώ. Όταν αγαπάς το δράμα η δύναμη που έχει μια επίθεση είναι αρκετή για την τόνωση που χρειάζεται το ταλαιπωρημένο σου ηθικό. Αντιθέτως ο στοχασμός είναι πιο απαιτητικός και δεν προσφέρει την άμεση εκτόνωση της ρωμαϊκής αρένας. Άσε που θα είχε ως βασικό προαπαιτούμενο όρο την αποκαθήλωση μιας σειράς από ιερές κι ανίερες αγελάδες. Κι όταν ο οργισμένος λαός δεν έχει συγκεκριμένο στόχο να καλοπιάνει ή να λιθοβολεί στη χαρά και την οργή του, χάνει ένα μεγάλο μέρος της εθνικής του ταυτότητας. Είναι υπαρξιακό το θέμα. Δε γυρνάει ένα μυαλό που ατροφεί εύκολα στη σκέψη. Πρέπει να βλέπει ξεκάθαρα το καλό και το κακό σε απλές ενσαρκώσεις. Αν δεν είναι εύληπτες εικόνες οι άγγελοι κι οι διάβολοι υπάρχει σοβαρή πιθανότητα να πρέπει να επανεξεταστεί το επαχθές ενδεχόμενο η αλήθεια να βρίσκεται κάπου στη μέση. Και δεν υπάρχει χειρότερη επιπλοκή για ένα λαό που αγαπά τις καθαρές εικόνες από τη μουντζούρα της συνδυαστικής σκέψης. 


Thursday, February 02, 2012

Sur Mon Cou


"Αν χρειάζεται, γύρισε τον κόσμο‧ όμως να 'σαι πίσω μια ώρα πριν πεθάνω."

Κάπως έτσι καταλήγει αυτό το πένθιμο ερωτικό εμβατήριο της Hélène Martin βασισμένο στον "Καταδικασμένο σε Θάνατο" του Jean Genet. 

Αξιοπρεπής συμφωνία. Το λες και 'Ερωτα. 


Sunday, January 29, 2012

Απλό - τέλος


Είναι γεγονός που επιβεβαιώνεται καθημερινά: ζούμε στις μέρες που ακόμα και η πιο απρόσμενη είδηση, φαντάζει λογική, ένα φυσικό επακόλουθο της γενικότερης κοινωνικής παρακμής. Έχουμε εκπαιδευτεί να τα περιμένουμε όλα και να μη μας εκπλήσσει τίποτα. Σε μια εποχή που η θεατρική αγωγή κρίνεται περιττή από τα (άδεια) κεφάλια του Υπουργείου Παιδείας και καταργείται (με το θράσος μάλιστα της ανανεωτικής κίνησης) από τα σχολεία της χώρας, η αυλαία ενός ακόμα από τους σημαντικότερους θεατρικούς οργανισμούς της τελευταίας εικοσιπενταετίας, φαντάζει απολύτως αναμενόμενη. Τι άλλο χρειάζεται για να καταλάβουμε ότι τούτη η χώρα αποκηρύσσει τον πολιτισμό μεθοδευμένα και με συνέπεια; Το κάψιμο των βιβλίων; η κατάργηση της παιδείας; Είμαστε σε καλό δρόμο. Η τέχνη, ο πολιτισμός καταπατούνται καθημερινά από μια συνεπή απαξιωτική κρατική πολιτική.

Μπορεί κάποιος να σκεφτεί ότι υπερβάλλω. Ένα θέατρο δεν είναι παρά μια επιχείρηση η οποία πέρα από την οικονομική αρωγή ενός κράτους που παραπαίει οικονομικά (για να μην πω γκρεμίζεται), οφείλει ως ένα βαθμό να αυτοσυντηρείται κι αν δεν το καταφέρνει ίσως σημαίνει πως έχει χάσει το κοινωνικό του στίγμα και φυτοζωεί. Σωστό ως ένα βαθμό. Όμως στη χώρα της πνευματικής ένδειας και της τηλεοπτικής αισθητικής, πολλές φορές ένας φορέας πολιτισμού χρειάζεται στήριξη. Γιατί ο κόσμος δεν ξέρει. Γιατί ο κόσμος αγνοεί. Γιατί η υπερπροσφορά τον τυφλώνει και δεν βλέπει πάντα το σωστό. 

Όχι ότι το Απλό Θέατρο άνηκε στην κατηγορία των θεάτρων που ομφαλοσκοπούν κάνοντας τέχνη για την τέχνη ή απλώς εξυπηρετούν τα καπρίτσια και τις φιλοδοξίες του καλλιτεχνικού τους διευθυντή. Αντιθέτως, επρόκειτο για ένα από τα πιο ενεργά και δραστήρια θέατρα της χώρας, με παραστάσεις που πέρα από την καλλιτεχνική τους επιτυχία είχαν και ξεκάθαρο εμπορικό αντίκρυσμα. Ωστόσο, όπως φαίνεται, δεν κατάφερε να επιβιώσει. Ο πήχης έμπαινε πάντα όλο και ψηλότερα, υπερβαίνοντας τις δυνάμεις ενός ιδιωτικού φορέα, με ρεπερτόριο αξιοζήλευτο και αναγνώσεις, αν κι όχι πάντα ριζοσπαστικές, τουλάχιστον συνεπείς και έντιμες.

Αν είχε πετύχει κάτι κατά γενική ομολογία το Απλό Θέατρο μέσα στα χρόνια της λειτουργίας του, αυτό ήταν να αποτελεί ένα από τα ελάχιστα θέατρα ρεπερτορίου που μοιράζουν τις σκηνές τους σε κλασικά έργα αλλά και στην εγκυρότατη σύγχρονη παραγωγή με κορυφαίους συγγραφείς της εποχής μας, όπως ο Χάρολντ Πίντερ ή ο Μπράιαν Φρίελ. Ταυτόχρονα σύστησε στο θεατρόφιλο κοινό για πρώτη φορά σημαντικούς ευρωπαίους συγγραφείς όπως ο Στιγκ Ντάγκερμαν (η Σκιά του Μαρτ), ο Χέρμαν Μπροχ (η διήγηση της υπηρέτριας Τσερλίνε), κι ο Ίταλο Σβέβο (Ένας σύζυγος). Κι όλα τα παραπάνω με συνέπεια, σοβαρότητα, καλλιτεχνικό κριτήριο υψηλότατο, και χωρίς περιττούς εντυπωσιασμούς και εξεζητημένες σκηνοθεσίες.

Αυτό οφείλεται κατά κύριο λόγο στον δημιουργό του, τον έμπειρο σκηνοθέτη Αντώνη Αντύπα, που κρατάει από το 1990 που ιδρύεται ο καλλιτεχνικός οργανικός Φάσμα τα ηνία μιας καλλιτεχνικής επιχείρησης υψηλής αισθητικής και γούστου. Αποτελώντας το βασικό σκηνοθέτη των παραστάσεων του δε δίστασε να ανοίξει τις πόρτες και σε άλλους καλούς σκηνοθέτες, όπως η Ρούλα Πατεράκη, η Νικαίτη Κοντούρη, ο Βίκτορας Αρδίτης, ο Κωνσταντίνος Αρβανιτάκης, παρουσιάζοντας στη σκηνή ορισμένες από τις σημαντικότερες παραστάσεις των τελευταίων χρόνων, σημείο αναφοράς για τους Αθηναίους θεατρόφιλους.

Ο Αντώνης Αντύπας αποφοίτησε από τη δραματική σχολή του Θεάτρου Τέχνης, στου οποίου το καλλιτεχνικό δυναμικό και παρέμεινε ως ηθοποιός από το 1964 ως το 1971. Αμέσως μετά φεύγει για το Λονδίνο, όπου παρακολουθεί μαθήματα σκηνοθεσίας στο City Literaly Institute. Με την επιστροφή του έχει την τύχη να μαθητεύσει στο πλευρό του Αλέξη Μινωτή ως βοηθός σκηνοθέτη στην παράσταση «ο λοχαγός του Κέπενικ». Παράλληλα εργάζεται ως ηθοποιός με αρκετούς θιάσους, όπως το Εθνικό Θέατρο, οι Δεσμοί, το Λαικό Πειραματικό θέατρο καθώς και σε κινηματογραφικές ταινίες και τηλεοπτικές σειρές.

Το 1974 δημιουργεί το Απλό Θέατρο, όπου σκηνοθετεί έντεκα παραστάσεις μέχρι και το 1990. Το 1984 καλεσμένος από το Διεθνές Πρόγραμμα Επισκεπτών της αμερικάνικης κυβέρνησης, γνωρίζει από κοντά τη λειτουργία των μεγαλύτερων περιφερειακών θεάτρων της Αμερικής και το 1986, με υποτροφία του ιδρύματος Φούλμπράιτ, συμμετέχει στη σκηνοθεσία των παραστάσεων «Δοκιμασία» του Άρθουρ Μίλλερ και Βάκχες του Ευριπίδη.

Το 1990 ιδρύει τον καλλιτεχνικό οργανισμό Φάσμα, με έδρα το Απλό θέατρο, πίσω από την Πάντειο κι από τότε αρχίζει μια αδιάκοπη πορεία παρουσιάζοντας 2 και 3 παραστάσεις τη χρονιά, πάντα με τους καλύτερους συντελεστές και θιάσους. Το 1990 και για δύο χρόνια δημιουργεί και το Εργαστήριο Θεάτρου και Μουσικής για νέους ηθοποιούς και παρουσίασε σε μουσικό θεατρικό αναλόγιο τη σκηνική καντάτα Δαβίδ.

Το 1994 δημιουργεί και μια δεύτερη, δυναμική κι ευέλικτη θεατρική σκηνή στο δεύτερο όροφο του κτιρίου της Χαριλάου Τρικούπη με στόχο να προωθήσει ένα ρεπερτόριο περισσότερο πειραματικό και πρωτοποριακό και να δώσει το χώρο και την ευκαιρία σε νέες ανήσυχες καλλιτεχνικές δυνάμεις να εκφραστούν δημιουργικά.

Στο ρεπερτόριο του Απλού Θεάτρου ως και σήμερα περιλήφθηκαν έργα κλασικά, σύγχρονα, γνωστά ή πρωτοπαρουσιαζόμενα, με μια προτίμηση στο αγγλόφωνο έργο, του Πίντερ, του Μάμμετ, και του Φρίελ. Ειδικά για τον πρώτο, δεν θα ήταν υπερβολή να πούμε πως στο Απλό Θέατρο και τον Αντώνη Αντύπα χρωστάμε κάθε επαφή με τα πρόσφατα έργα του, καθώς έχουν ανέβει τέσσερα από αυτά, έχοντας μάλιστα προσκαλέσει και τον ίδιο το συγγραφέα να παρακολουθήσει τα ανεβάσματα. Ανάλογο είναι και το ενδιαφέρον για τον Ιρλανδό Μπράιαν Φρίελ, τρία έργα του οποίου έχουν παρουσιαστεί στο Απλό Θέατρο από το 1997 ως το 2004.

Το καλοκαίρι του 2001 ο Αντύπας πραγματοποιεί το σκηνοθετικό ντεμπούτο του στην Επίδαυρο με τις Τρωάδες του Ευριπίδη, ένα έργο σύμβολο του ξεριζωμού και τραγικά σύγχρονο. Η Εκάβη της Μάρθας Βούρτση, αφοπλιστικά συγκινητική ηλεκτρίζει σε μια παράσταση που απέσπασε εξαιρετικές κριτικές από τους κριτικούς, ενώ δίνεται η ευκαιρία στη μόνιμη συνεργάτη του Αντύπα, Ελένη Καραίνδρου να συνθέσει και ένα από τα ομορφότερα μουσικά τοπία της καριέρας της. Αυτό που το Μάρτιο του 2005 θα αποτελέσει το ένα μέρος της περίφημης ελεγείας του Ξεριζωμού (μαζί με αποσπάσματα από το «Λιβάδι που δακρύζει») στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών σε επιμέλεια του ίδιου.

Όλα τα παραπάνω από σήμερα γίνονται μέρος της πολύπαθης θεατρικής ιστορίας αυτού του τόπου, παίρνοντας θέση πλάι στο πρόσφατο λουκέτο του Ανοιχτού Θεάτρου του Γιώργου Μιχαηλίδη και του Αμφιθεάτρου του Σπύρου Ευαγγελάτου. Το Απλό Θέατρο σήμερα, Κυριακή 29 Ιανουαρίου 2012 κατεβάζει την αυλαία του με το "βαγόνι στα νερά" του Λεωνίδα Προυσαλίδη . Κι αν θα αφήσει κάτι στους θεατές που ανδρώθηκαν στην πλατεία του (πέρα από την ελπίδα ότι σύντομα θα λειτουργήσει με νέες δυνάμεις)  είναι η γνώση ότι το καλό θέατρο δεν φτιάχνεται μόνο από έργα, ούτε από παραγωγές. Φτιάχνεται από ανθρώπους με όραμα, αισθητική και στόχο.

Στο μικρό θεατράκι με τις δυο σκηνές πίσω απ’ την Πάντειο, ο στόχος εδώ και 22 χρόνια ήταν ξεκάθαρος. Μέχρι σήμερα.  Μια επίσκεψη αρκούσε για να πείσει ότι το έντιμο θέατρο, είναι πάντα «απλό»… Από σήμερα απλό απομένει μονάχα το συμπέρασμα πως ο πολιτισμός σε αυτή τη χώρα χάνει καθημερινά έδαφος κι η πνευματική ζωή φτωχαίνει όλο και περισσότερο. Δεν υπάρχει πλέον καμία αμφιβολία πως το κράτος έχει συνειδητά πάρει οριστικές αποστάσεις από κάθε μορφή πολιτισμού. Είναι στο χέρι όλων μας και του καθενός ξεχωριστά να μην επιτρέψουμε την οριστικοποίηση αυτής της μαζικής αποχαύνωσης. Γιατί το έχουμε ξαναπεί: ο πολιτισμός που διαφυλάττουμε είναι η μοναδική ελπίδα κάποια στιγμή να βγούμε από αυτή την κρίση, με όσο το δυνατόν λιγότερες απώλειες.


(στη φωτογραφία η Ράνια Οικονομίδου κι ο Κώστας Γαλανάκης από τις Ευτυχισμένες Μέρες του Σάμιουελ Μπέκετ σε σκηνοθεσία Αντώνη Αντύπα.)

Saturday, January 21, 2012

Bailero

 
"Όλα όσα οδήγησαν ως εσένα ήταν λάθος. Συνεπώς, δεν έπρεπε να έχεις γεννηθεί.
Αλλά τα πάντα πάνω σου είναι σωστά: έπρεπε να γεννηθείς.
Ήσουν αναπόδραστη."


(Jonathan Coe - Σαν τη βροχή πριν πέσει / μτφ. Μαργαρίτα Ζαχαριάδου / Εκδόσεις: Πόλις)

Friday, January 20, 2012

Το καταφύγιο


Μακάριοι όσοι έχουν το δικό τους καταφύγιο
Μακριά από το θόρυβο της πόλης.
Mα ακόμα πιο μακάριοι όσοι μπορούν και ησυχάζουν μέσα τους.

Ο Μεγάλος Σοφός μετά τη Δημιουργία
Έκλεισε τα μάτια και είπε:

Ιδού η ζωή, η φασαρία και τα πάθη.
Βγείτε στον κόσμο
Ξεχυθείτε.
Δοκιμάστε ο, τι σας αρέσει.
Κι αναζητήστε το δικό σας καταφύγιο.
Εγώ δεν έχω να σας ζήσω.

Κι οι άνθρωποι ξεχύθηκαν
Αγκαλιάστηκαν, πηδήχτηκαν και πολλαπλασιάστηκαν
Αλλά έμειναν πάντα Ένας.
Γιατί ήταν φτιαγμένοι κατ’ εικόνα και καθ' ομοίωσιν του Μεγάλου Σοφού.
Και κανείς δεν ήταν αντάξιος της μοναδικότητάς τους.

Κι οι εποχές αλλάζουν. Κι οι άνθρωποι περιφέρονται μόνοι, σε πόλεις και κορμιά αναζητώντας το δικό τους καταφύγιο.

Μακάριοι όσοι έχουν το δικό τους καταφύγιο.
Έξω απ’ τα τείχη της πόλης.
Μ’ ακόμα πιο μακάριοι όσοι μπορούν και ησυχάζουν μέσα τους.


Monday, January 16, 2012

η γυάλα


Ένας κύριος μπήκε στο λεωφορείο κρατώντας μια μεγάλη πράσινη γυάλα.

«Είχα κι εγώ μια γυάλα, Μαίρη, θυμάσαι;»

Κάθονταν δίπλα δίπλα. Στην αρχή νόμιζα πως ήταν μητέρα και γιος. Με μια προσεκτικότερη ματιά συνειδητοποίησα ότι επρόκειτο για ένα ταλαιπωρημένο ζευγάρι‧ προφανέστατα ουσίες. Το πρόδιδαν τα άδεια μάτια κι η αργόσυρτη φωνή με τα αχνά πατημένα σύμφωνα. Κι όμως έφτανε η είσοδος του κυρίου με την πράσινη γυάλα για να αστράψει μια σπίθα στο βλέμμα και των δυο.

«Θυμάσαι το ψαράκι μου, Μαίρη; Μου άρεσε να το κοιτάζω να γυρίζει γύρω – γύρω στη γυάλα.»
«Μην τα σκέφτεσαι αυτά τώρα. Πάει το ψαράκι. Έχουμε άλλα θέματα...»
«Το αγαπούσα εκείνο το ψαράκι. Το τάιζα κάθε πρωί και το χάζευα να γυρίζει γύρω - γύρω με τις ώρες.»
«Πάει εκείνο το ψαράκι. Γύρισε στη θάλασσα.»
«Θυμάσαι που το είχα ψηλά στον πάγκο της κουζίνας να βλέπει φως;»
«Δεν υπάρχει πια. Μην το σκέφτεσαι.»
«Γιατί έπρεπε να χαθούνε όλα; Ήταν καλή παρέα. Με έκανε να είμαι άλλος.»
«Σου λέω μην τα σκέφτεσαι...»
«Πως γίναμε έτσι ρε Μαίρη; Κύριε, είχα κι εγώ μια γυάλα σαν κι αυτή...»

Ο κύριος με τη μεγάλη πράσινη γυάλα δεν έδωσε σημασία. Κατέβηκε 2-3 στάσεις μετά.

«Μαίρη, να πάρουμε πάλι μια γυάλα...»

Monday, January 09, 2012

Peabody


"Θυμούμαι πως πίστευα ότι ο θάνατος είναι ένα φαινόμενο σωματικό‧ τώρα ξέρω πως άλλο δεν είναι παρά μια ενέργεια του νου - στο νου όλων εκείνων που τους δέρνει η ορφάνια. Οι μηδενιστές λένε πως είναι το τέλος‧ οι κυριολεκτιστές η αρχή‧ όταν στην ουσία άλλο δεν είναι παρά ένας νοικάρης ή μια οικογένεια που μετακομίζει από ένα διαμέρισμα ή μια πολιτεία."


(William Faulkner - Καθώς Ψυχορραγώ / μτφ. Μένης Κουμανταρέας / Εκδόσεις Κέδρος)


Thursday, January 05, 2012

Οι Μέρες του Φωτός



«Οι μέρες του φωτός που ξέφτισαν μέσα σου, όπως η βροχή πάνω στις μπαντερίγιες της γιορτής...»
Pablo Neruda


Οι Μέρες του Φωτός είναι ένας δίσκος για το τέλος μιας γιορτής. Για την ενηλικίωση ή την απόπειρα ενηλικίωσης. Χωρισμένος στα δύο επιχειρεί να ανιχνεύσει σε ποιο σημείο βρισκόμαστε και που πηγαίνουμε σε μια εποχή που όλα αλλάζουν. Ωστόσο δεν γίνεται να εξετάσουμε τίποτα χωρίς να γυρίσουμε στην αφετηρία: από που ξεκινήσαμε, ποιοι ήμασταν πριν γίνουμε αυτοί που είμαστε.

Οι Μέρες του φωτός τραβούν μια νοητή γραμμή ανάμεσα στο παρόν και το παρελθόν, ακολουθώντας την πορεία μιας γυναίκας στο σήμερα και στο χθες: η ηρωίδα θα μπορούσε να ήταν ήρωας, ήρωες ή ηρωίδες. Θα μπορούσε να ζει στην Ελλάδα, στην Ευρώπη ή στην Αμερική, σε όποιο μέρος του κόσμου συνέθεσε και συνέτριψε την ταυτότητά του κάτω από τον δυτικό πολιτισμό. Το μόνο σίγουρο είναι πάντως ότι ηλικιακά βρίσκεται γύρω στα 30. (από σύμπτωση και μόνο μοιραζόμαστε την ηλικία της.)

Η πρώτη πλευρά το σήμερα, το τώρα: η ελευθερία του έρωτα, η ιδεολογική πολυρρυθμία, η αυτοδιάθεση του νου και του σώματος, η γνώση, η μοναξιά, η ανασφάλεια, τα ερωτήματα. Ήχοι και σκέψεις σύγχρονα, αγωνίες της εποχής. Η ατμόσφαιρα μιας νυχτερινής εξόδου ή της επιστροφής σε ένα άδειο, ηχομονωμένο δωμάτιο με θέα σε έναν ακάλυπτο. Ίσως το πρώτο – πρώτο διαμέρισμα της ενήλικης ζωής, το οποίο θα έχει προλάβει να ματαιώσει το πολύ κάνα – δυο έρωτες.

Η δεύτερη πλευρά το χτες: ο ρομαντισμός, η νοσταλγία, ο υπαινιγμός του έρωτα και η μονιμότητα των σχέσεων. Ο φόβος για τις δυσκολίες της ζωής, η εξάρτηση, η ανελευθερία κι η πείρα της ζωής. Ο άνδρας, η γυναίκα, οι ξεκάθαρες σχέσεις των φύλων. Η χώρα που υπήρχε ακόμα με μια υπόσταση συλλογική. Μουσικές γνώριμες, κυτταρική μνήμη, συναίσθημα, όργανα φυσικά, ακουστικά σα σώματα ανθρώπινα. Μια γυναίκα μιας άλλης εποχής ετοιμάζεται να βγει. Ένα ανοιχτό ραδιόφωνο παίζει. Γύρω της φτηνά ρομάντζα και τα φαντάσματα από ντίβες του σινεμά κι από ανεκπλήρωτους έρωτες που γεννιούνται και πεθαίνουν στους τοίχους μιας κάμαρας.

Πρόσωπο κλειδί ένα φάντασμα: η μάνα. Η γυναίκα στον καθρέφτη, η εμπειρία, η προστασία από την κακία του κόσμου, η σταθερή αγάπη, η ασφυκτική αγάπη, η μόνη σίγουρη και μόνιμη αγάπη. Το φάντασμα έρχεται και φεύγει όμως είναι πάντα παρόν και στις δυο πλευρές του δίσκου. Η γυναίκα στον καθρέφτη, ίσως δεν είναι άλλη τελικά από την ίδια την ηρωίδα μας που περιπλανιέται στις εποχές και τα τραγούδια προσπαθώντας να απαλλαγεί από τα φαντάσματά της μνήμης της.


ΥΓ: Έφτασε λοιπόν η στιγμή να παρουσιάσουμε ζωντανά τις Μέρες του Φωτός: ίσως την πιο αγαπημένη και προσωπική μας δουλειά μέχρι σήμερα. Με τη Νατάσσα Μποφίλιου και το Θέμη Καραμουρατίδη (τη Σαντέζα και το Θεμάκο) και πάνω απ' όλα τη σκηνοθετική ματιά του μέγιστου Γιάννη Κακλέα, θα επιχειρήσουμε να κάνουμε εικόνα τις σκέψεις και τα συμπεράσματα των 30 μας χρόνων. Από τις 4 Φεβρουαρίου και για λίγες παραστάσεις στο Gazoo. Η μεγάλη μας αγωνία και το μεγάλο μας στοίχημα. Ελπίζουμε να σας δούμε εκεί.



Tuesday, January 03, 2012

Piccolino


Η Mina Mazzini είναι η μοναδική πραγματική ντίβα του πλανήτη. Τελεία. Σαφέστατα υπάρχουν κι άλλες τραγουδίστριες με το καλλιτεχνικό της εκτόπισμα, την ιστορία της και την έκταση της φωνής της (αν και γι’ αυτό το τελευταίο διατηρώ κάποιες επιφυλάξεις), η Mina όμως είναι η μόνη που έχει καταφέρει το ακατόρθωτο: να δημιουργεί καλλιτεχνικά και να δίνει το συνεχές παρόν στα μουσικά πράγματα, ενώ έχει ήδη περάσει συνειδητά -όπως μόνο οι Μύθοι μπορούν- σε μια σφαίρα εκτός του κόσμου τούτου.

Εξαφανισμένη για πάνω από μια εικοσαετία από κοινωνικές εμφανίσεις, εκδηλώσεις, συνεντεύξεις και συναυλίες, αποτραβηγμένη στην Ελβετία, πραγματοποιεί μια εμφάνιση φάντασμα μια φορά το χρόνο με ένα δίσκο – έκπληξη, ο οποίος δημιουργεί ένα ολόδικό του σύμπαν ανεξάρτητα από τις εξελίξεις στη μουσική βιομηχανία. Την ίδια στιγμή οι φήμες γύρω από την περσόνα της, την ταυτότητά της, την εμφάνισή της φουντώνουν, ενώ πολλοί μιλούν για ένα πραγματικό φάντασμα, μιας και οι μόνη εικόνα που έχουμε για εκείνη είναι οι εκκεντρικές εικονογραφήσεις των δίσκων της από τον Gianni Ronco καθώς και κάποια πλάνα της από το studio, (τα οποία, πανομοιότυπα σχεδόν μεταξύ τους, μοιάζουν ύποπτα με πλάνα αρχείου.)

Φέτος, αφού έκανε ένα ταξίδι στον πλανήτη του Frank Sinatra, της Όπερας αλλά και το γύρο της γης με μια multilingual έκδοση των πιο γνωστών τραγουδιών της, εμφανίζεται με το Piccolino, το καλύτερο, ίσως album της από την εποχή του Canarino Mannaro (με την πιθανή εξαίρεση του Veleno). Στο Piccolino, η Mina παίζει στο γήπεδο της, παντρεύοντας τις grande signature μπαλάντες, την ιταλική pop, τη jazz, τα fados, τη rock και τη λαϊκή μουσική της πατρίδας της. Ωστόσο η συγκλονιστική και πάντα ακμαία κι εντυπωσιακή φωνή της "Τίγρης της Κρεμόνα" καταφέρνει να δαμάσει το ανομοιογενές υλικό της και το album αποκτά την υπόσταση ενός κλασικού δίσκου, ο οποίος μοιάζει σαν να υπήρχε από πάντα στο ρεπερτόριο της.

Δεν έχει νόημα να επιχειρήσεις με λογική να εξηγήσεις τί είναι η Mina και η μουσική της. Αν μπορούσες να την κρίνεις με ψυχραιμία ίσως την έβρισκες παρωχημένη, ξεπερασμένη, υπερβολική και χίλια δυο άλλα. Προσωπικά τουλάχιστον, στην περίπτωση της αφήνω κάθε λογική στο περιθώριο κι απλώς παραδίδομαι αμαχητί στον κόσμο της: ένα κόσμο παράφορου πάθους, υπερβολής, φωνητικής ακροβασίας και μιας ασίγαστης φλόγας‧ έναν κόσμο που μοιάζει πολύ με αυτόν της 'Όπερας: για να τον καταλάβεις οφείλεις να ξεχάσεις τα μέτρα και τα σταθμά του πραγματικού κόσμου και να αφεθείς σε ένα διαφορετικό κώδικα θεώρησης των πάντων.

Η Mina, τραγουδάει κάθε φορά λες κι είναι η τελευταία φορά με μια φωνή καπνισμένη κι ατσάλινη, ευαίσθητη, όσο κι αλώβητη από το χρόνο και τις εποχές. Μοιάζει σαν να ανασαίνει αποκλειστικά και μόνο μέσα από τις ηχογραφήσεις της, στέλνοντας ένα σημάδι στον κόσμο ότι είναι καλά στον κόσμο της, τον στοιχειωμένο από παλιούς, ματαιωμένους έρωτες, αναμνήσεις, βιώματα και -φυσικά- φαντάσματα. Σαν κι εκείνη. Τη γυναίκα που έχει σπάσει το φράγμα της πραγματικότητας, περνώντας στη σφαίρα του παντοτινού.