Άλλη μια χρονιά...

Άλλη μια χρονιά που δεν αρρώστησα·

που με αγάπησαν· που δεν φτώχυνα.

Που χω τα δόντια μου και τα μαλλιά μου.

Άλλη μια χρονιά που χω το σπίτι μου·

κι έχω τον κόσμο μου - και τους ανθρώπους μου·

που ονειρεύομαι, που κάνω σχέδια.

Αλλη μια χρονιά που πήγα θέατρο, πήρα βιβλία

κι άκουσα δίσκους κι είδα ταινίες που με συγκίνησαν.

Άλλη μια χρονιά που πήρα λεωφορεία και που περπάτησα.

Άλλη μια χρονιά που ταξίδεψα και δούλεψα,

που έγραψα κι έσκισα και δεν απελπίστηκα·

που βρήκα ανθρώπους να με εμπνεύσουν. 

Και τους κράτησα· και μου το επέτρεψαν.

Άλλη μια χρονια που δεν έχασα το δρόμο μου.

και που εκπλήρωσα έστω ένα στόχο απ’ τους πολλούς.

Άλλη μια χρονιά που παρατήρησα και που στοχάστηκα 

και που απόρησα και που κατάλαβα - ό, τι κατάλαβα, όσο κατάλαβα.

Άλλη μια χρονιά που την ξεπροβοδίζω με ευγνωμοσύνη 

για όλα τα παραπάνω και γι’ άλλα που μου διαφεύγουν

και γιατί μπορώ να μετράω τα καλά με σιγουριά

και να τα βρίσκω σημαντικότερα από τα άλλα.

Άλλη μια χρονιά γεμάτη, που καταγράφομαι στους επιζώντες. 

(Σπουδαίος λόγος για να γιορτάζεις.)

Και μες στα χρόνια όλα αλλάζουν εκτός από ένα:

οι απολογισμοί στην ησυχία - ο πιο μεγάλος πλούτος μου.

Τι (μου) λείπει από την Αθήνα.

Τι μου λείπει απ' την Αθήνα; Τι λείπει από αυτή την ομορφάσχημη πόλη που τα έχει λίγο πολύ όλα σαν από πάντα (ή, τουλάχιστον, έτσι τα πλασάρει το θρασίμι, με τουπέ του τύπου «όταν εγώ γύριζα, εσείς πηγαίνατε»); Και τα μαγαζιά της έχει, και τα μπαράκια της και τα ρεστοράν της τα «αποψάτα», τα εμπνευσμένα από τις υπόλοιπες μεγαλουπόλεις, που όμως τα φορτίζει με ένα coolness και μια χαλαρότητα η αφιλότιμη που ούτε στα πιο τρελά τους όνειρα το Λονδίνο και το Παρίσι. Την αγαπώ αυτή την πόλη, την άτσαλα νεόπλουτη κι έπειτα αναπόφευκτα νεόπτωχη, κι ας τα έχει όλα μισά κι ανολοκλήρωτα. Την αγαπώ και της συγχωρώ πολλά. Αν μου λείπει, ωστόσο, ένα πράγμα, είναι το αφομοιωμένο πράσινο. Η απουσία ενός πάρκου σε κομβικό κεντρικό σημείο της που να χτυπάει σαν καρδιά, δίνοντας ανάσα στην πόλη. Η αδιαφορία για τα ελάχιστα εναπομείναντα πάρκα που μαραζώνουν μέρα με τη μέρα εγκαταλελειμμένα κάνει το αστικό τοπίο –το τόσο γοητευτικό κατά τα άλλα– να φαντάζει μονότονα γκρίζο κι αποπνιχτικό. Εθνικός Κήπος, Πεδίον του Άρεως, Ζάππειο, Άλσος Παγκρατίου, είναι μερικοί μόνο απ' τους πυρήνες που θα μπορούσαν να αποτελέσουν μικρές, παλλόμενες οάσεις για τους Αθηναίους, κι όμως η τρελο-αθήνα τα αφήνει στο έλεος της φθοράς του χρόνου και της αδιαφορίας των ιθυνόντων. Κι ας μη γελιόμαστε: όσα θέατρα, μουσεία, γκαλερί, μπαρ και μαγαζιά κι αν ανοίξουν, όσα ένσημα κοσμοπολιτισμού κι αν κολλήσει αυτή η πόλη, αστικός πολιτισμός πάντα θα είναι μια αναπάντεχη εισπνοή οξυγόνου στην καρδιά ενός ασφυκτικού κέντρου.

(Κείμενο που δημοσιευτηκε από τη LIFO στις 29/10/2015 ως απάντηση στην ερώτηση τί μου λείπει από την Αθήνα - 11 Αθηναίοι γράφουν για όσα λείπουν από την πόλη μας. Εικονογράφηση: Athenean Sailor / LIFO)

Μετανάστης στη γη

Άννα του Μετρό 

κάνεις τον πόνο δουλειά

Κρατάς στην αγκαλιά

Δύο χρονών μωρό.

Στέκεσαι πάντα βουβή 

Γκρίζα σκιά στα σκαλιά

Πλάι σου κοιμούνται σκυλιά. 

Άνθρωποι βιαστικοί

ρίχνουν μια χούφτα ψιλά

Κι ύστερα προσπερνούν

Δε ρίχνουνε ματιά.

Ούτε γυρνούν να σε δουν

Το βλέμμα να μη μπλεχτεί.

Κι όμως μια σκέψη πνιχτή τους λέει:

Μην το ξεχνάς – είσαι από μας

Το ίδιο άστρο μας οδηγεί

Μην το ξεχνάς – ζεις σαν εμάς

Με την ίδια πληγή.

Μη μας ξεχνάς – είσαι από μας

Το ίδιο άστρο μας οδηγεί.

Μη μας ξεχνάς – ζεις σαν εμάς:

Μετανάστης στη γη.

Μουσική: Γιάννης Χριστοδουλόπουλος

Στίχοι: Γεράσιμος Ευαγγελάτος

Ερμηνεία: Έλλη Πασπαλά

Κυκλοφορεί ψηφιακά από την Feelgood Records

(Τα πλάνα που "ντύνουν" το video clip του τραγουδιού είναι μια ευγενική παραχώρηση από το αρχείο της Ύπατης Αρμοστείας για τους Πρόσφυγες (UNHCR) και απεικονίζουν τα όσα διαδραματίζονται τους τελευταίους μήνες στη χώρα μας. )

Όχι έτσι

Έχω ένα κακό. Γεννήθηκα ψύχραιμος. Έχω ευχηθεί πολλές φορές να ήμουν παράφορος. Να είχα καταπιεί ένα διαβολάκι που θα μου φοράει  τη χρυσή πανοπλία του ηρωισμού και θα με ρίχνει στη φωτιά με τη ζηλευτή σιγουριά των μαχητών. Δυστυχώς όμως δεν είμαι έτσι. Δεν υπήρξα ποτέ. Μου λείπει μάλλον το γονίδιο. Ως άνθρωπος έχω την τάση να εξετάζω τα πάντα σφαιρικά. Να καταβροχθίζω δεδομένα, να ψηλαφίζω, να εικάζω, να διαλύω και να ανασυνθέτω μέχρι να καταλήξω σε αυτό που θεωρώ ότι εξηγεί καλύτερα την αλήθεια - κυρίως την προσωπική μου.

Τις τελευταίες μέρες, μέσα στην αναταραχή και τις συγκρούσεις επέλεξα συνειδητά τον αμήχανο δρόμο της σιωπής. Βαρύ φορτίο σε εποχές που ο πόλεμος γύρω σου μαίνεται κι οι γροθιές υψώνονται στον αέρα. Ωστόσο επέλεξα αυτό: παρατηρούσα τα πάντα, κυκλοφόρησα στο δρόμο, παρακολούθησα αισχρή τηλεοπτική προπαγάνδα, διαβάσα πηγές από διάφορες κατευθύνσεις, άκουσα φίλους και γνωστούς να επιχειρηματολογούν. Αναζήτησα (ομολογουμένως με τα κιάλια) τις ψύχραιμες απόψεις - είτε από τη μια είτε από την άλλη πλευρά και δεν ντρέπομαι να πω πως αμφιταλαντεύτηκα. Καλώς ή κακώς έχω ανθρώπους που θαυμάζω κι εκτιμώ και στο στρατόπεδο του ναι και σ’ εκείνο του όχι. Κι ίσως αυτό είναι που το κάνει τόσο δύσκολο. Δεν ξέρει κανείς ξεκάθαρα σε ποιους ανήκει. Ποιοι είμαστε εμείς και ποιοι είναι οι άλλοι. Ποιοι είναι οι καλοί και ποιοι οι κακοί. Γίνεται για πρώτη φορά να μην υπάρχουν ξεκάθαροι ρόλοι και διαθέσεις; Γίνεται να θέλουμε όλοι να φτάσουμε στον ίδιο προορισμό και να ακολουθούμε δυο εντελώς διαφορετικές διαδρομές;

Για να μη μακρηγορώ: είμαι παιδί της Ευρώπης. Από πάντα. Έχω μεγαλώσει διαμορφώνοντας την ταυτότητα μου από τις θεμελιώδεις ανθρωπιστικές αρχές που ενώνουν τους λαούς. Αγαπώ τη μοναδικότητα των πολιτισμών, των γλωσσών, των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών τους. Νιώθω αναπόσπαστο μέλος μιας ευρύτερης, πολύβουης κοινότητας με ανοιχτούς πολιτιστικούς, οικονομικούς επικοινωνιακούς δρόμους. Τις βαθύτερες ανάσες μου τις παίρνω ταξιδεύοντας, περνώντας τα σύνορα της μικρής μου βάσης κι όταν επιστρέφω νιώθω πιο ολοκληρωμένος, πιο σίγουρος για το ποιος είμαι και το πως θέλω να ζω τη ζωή μου. Οξύμωρο, αλλά οριοθετούμαι μόνο από την έλλειψη συνόρων. Κι αναμφισβήτητα, ο μεγαλύτερος φόβος μου είναι μη χάσω το δεσμό μου με τη μεγάλη ευρωπαϊκή οικογένεια και βρεθώ σε ένα καράβι που πλέει μόνο του, χαμένο σε μια ανοιχτή θάλασσα.

ΌΜΩΣ, η Ευρώπη που αγαπώ, η Ευρώπη που με διαμόρφωσε, η Ευρώπη που καταφεύγω με την κάθε ευκαιρία, δεν είναι η Ευρώπη που βάζει ένα μαχαίρι στο λαιμό του ανίσχυρου. Η Ευρώπη που αναγνωρίζω ως πατρίδα είναι μια κοιτίδα αλληλεγγύης, αδελφοσύνης, πολιτισμού. Είναι μια μεγάλη, αδιάσπαστη οικογένεια που τιμά και σέβεται την αξία της ανθρώπινης ζωής, κι αν όχι των υψηλών ιδανικών, της στοιχειώδους έστω ατομικής αξιοπρέπειας των μελών της. Δεν είναι σιδερένια αλυσίδα στα πόδια καταδίκων, αλλά ένα ζευγάρι φτερά που τους σηκώνει λίγα μέτρα παραπάνω από το έδαφος κι απελευθερώνει το νου και την ψυχή απ’ τα σκοτάδια. Με θλίψη και βαθιά απογοήτευση διαπιστώνω ότι η Ευρώπη που καλούμαι να επιλέξω αύριο μονολεκτικά - με ένα ναι ή ένα όχι, μοιάζει να έχει χάσει το δρόμο, να 'χει ξεχάσει την ταυτότητα της και να 'χει γίνει μια απέραντη τράπεζα που απομυζά και την τελευταία ρανίδα αξιοπρέπειας των μελών της. 

Όχι εύκολα, όχι αστόχαστα, χωρίς πυροτεχνήματα κι ύστερα από πολλή σκέψη καταλήγω πως δεδομένων των συνθηκών, η πιο σωστή επιλογή στο μεγάλο δίλημμα των ημερών είναι ένα ψύχραιμο ΟΧΙ. Επειδή μόνο έτσι νιώθω τη συνείδηση μου καθαρή απέναντι στην Ευρώπη που θέλω να ανήκω. Επειδή μια διαπραγμάτευση με όρους ανθρώπινους αξίζει ένα ρίσκο, όσο καθησυχαστική κι αν είναι μια - έστω και σκληρή -  βεβαιότητα. Κι επειδή όταν - μετά από χρόνια - θα μετρηθούμε στη ζυγαριά της Ιστορίας, θέλω να ανήκω σε αυτούς που είπαν: ναι, αλλά ΟΧΙ έτσι.

bienfaits

"Θ' αγαπήσεις αυτό που αγαπώ κι αυτό που μ' αγαπά: το νερό, τα σύννεφα, τη σιωπή και τη Νύχτα· την απέραντη και πράσινη θάλασσα· το άμορφο και χιλιόμορφο νερό· τον τόπο όπου δε θα πας· τον εραστή που δε θα γνωρίσεις· τα τερατόμορφα λουλούδια· τα αρώματα που φέρνουν παραλλήρημα· τις γάτες που λιγώνονται πάνω στα πιάνα και που βογκούν σα γυναίκες, με μια βραχνή και γλυκιά φωνή." 

Charles Baudelaire -  Les Bienfaits de la Lune (απόσπασμα)

Piaf / Πιάφ

Πρεμιέρα αύριο για το περίφημο "Piaf" της Pam Gems στο Εθνικό (Σκηνή Κοτοπούλη - Rex). Δεν ξέρω αν η Ελεωνόρα "είναι" η Πιάφ, ξέρω όμως ότι έχει βρει και βαδίζει ένα δρόμο συγγένειας αφοπλιστικά συγκινητικό κι ειλικρινή. Αυτό που θα δεις στη σκηνή του Rex δεν είναι βιογραφία, ούτε ντοκιμαντέρ: είναι απλώς ένα κορίτσι που ξέρει μόνο να τραγουδάει με την ψυχή του. "Τί στην Αθήνα; τί στο Παρίσι;" Piaf ή Ζουγανέλη, από ένα σημείο και μετά ελάχιστη σημασία έχει.

ΥΓ. Οι στίχοι των αγαπημένων τραγουδιών της Edith Piaf στη συγκεκριμένη παράσταση, μιλούν τα ελληνικά που εγώ έχω επιλέξει. Τιμή κι ευθύνη μεγάλη. Χαρά εξίσου.

Ταυτότητα παράστασης

Μετάφραση: Αντώνης Γαλέος

Σκηνοθεσία - Διασκευή: Πέτρος Ζούλιας

Σκηνικά - Κοστούμια: Αναστασία Αρσένη

Πρωτότυπη μουσική - Ενορχήστρωση τραγουδιών: Θοδωρής Οικονόμου

Χορογραφίες: Φώτης Διαμαντόπουλος

Φωτισμοί: Λευτέρης Παυλόπουλος

Μουσική διδασκαλία: Μελίνα Παιονίδου

Στιχουργός - Προσαρμογή τραγουδιών: Γεράσιμος Ευαγγελάτος

Βοηθός σκηνοθέτη: Μαριάννα Τουντασάκη

Β' βοηθός σκηνοθέτη: Μαρία -Ελένη Σολδάτου

Βοηθός σκηνογράφου: Φώτης Μουρτάς

Διανομή:

Ελεωνόρα Ζουγανέλη:  Εντίθ Πιαφ

Μυρτώ Αλικάκη: Τουάν

Ευγενία Δημητροπούλου: Αγία Τερέζα

Χρήστος Στέργιογλου: Λουί Λεπλέ

Δημήτρης Αλεξανδρής: Λουί

Κωσταντίνα Τάκαλου: Λουίζ, Μάρλεν Ντίτριχ

Νίκος Μαγδαλινός: Μπρούνο

Σπύρος Μπιμπίλας:  Νοσοκόμος, Βαμπέρ, Σαρλ Αζναβούρ,  Σαρλό,  Θαμώνας, Παρατρεχάμενος, Κλοσάρ, Ναύτης

Κωσταντίνος Γιαννακόπουλος:  Λουί Γκασιόν, Ρεημόν Ασσό, Ναύτης, Νοσοκόμος, Παρατρεχάμενος  

Δημήτρης Καραμπέτσης:  Επιθεωρητής, Γιατρός, Δημοσιογράφος, Παρατρεχάμενος, Θαμώνας, Κλοσάρ, Ναύτης

Μαρίνος Δεσύλλας:  Σάρλ, Έντι, Γερμανός, Ναύτης, Παρατρεχάμενος, Κλοσάρ

Δήμητρα Σιγάλα:  Τιν-Τίν, Μαντλέν, Θαμώνας

Τάσος Πυργιέρης:  Ζώρζ,Βαποράκι, Ναύτης, Κλοσάρ

Αντώνης Χαντζής:  Ζακ, Γερμανός, Μποξέρ, Ναύτης, Γκαρσόνι, Νοσοκόμος,                                          Θαμώνας, Κλοσάρ

Στέφανος Μουαγιέ:  Κομφερασιέ,  Εμίλ, Λουσιέν, Σερβιτόρος, Ναύτης, Νοσοκόμος, Θαμώνας, Δημοσιογράφος

Γιάννης Αθητάκης:  Μικρός Λουί, Μαρσέλ Σερντάν, Ναύτης, Γερμανός, Δημοσιογράφος, Παρατρεχάμενος, Κλοσαρ

Αλέξανδρος Μπαλαμώτης:  Ζάν, Γερμανός, Γιατρός, Δημοσιογράφο, Νοσοκόμος, Μπάρμαν, Κλοσάρ, Σερβιτόρος, Παρατρεχάμενος

Γεωργία Μητροπούλου:  Μικρή Πιάφ, Δημοσιογράφος, Θαμώνας, Παρατρεχάμενη

Μιχάλης Λεβεντογιάννης:  Αμερικάνος, Τεό Σαγαπώ, Γκαρσόνι, Νοσοκόμος, Θαμώνας, Παρατρεχάμενος, Κλοσάρ

Μουσικοί επί σκηνής:

Θοδωρής Οικονόμου: Πιάνο

Κώστας Ράπτης: Balan

Διονύσης Βερβιτσιώτης: Βιολί

Παρασκεύας Κίτσος: Κοντραμπάσο

Γιάννης Αγγελόπουλος: Drams / Κρουστά

Νίκος Πασσαλίδης: Ακουστική κιθάρα / Μαντολίνο

Σπουδαίες ιστορίες

Σκέφτομαι ότι σε όλες τις σπουδαίες ιστορίες, κανείς ποτέ δε συγκράτησε την αρχή, ούτε προέβλεψε με ακρίβεια το τέλος. Κι ίσως - ίσως λέω - κατά τη διάρκεια τους, δεν συνειδητοποίησε καν πόσο μεγάλο και σπουδαίο ήταν αυτό που ζούσε. Απλώς το ζούσε, λες και κάποιος ή κάτι αυτονόητα του το χρωστούσε από πάντα.

Οι σπουδαίες ιστορίες από καταβολής κόσμου, ξεκινούν, διαρκούν και τελειώνουν αθόρυβα. Και το μέγεθος τους κρίνεται πάντα στις μελλοντικές αποτιμήσεις και στην αναπόφευκτη σύγκριση με τις επόμενες. 

Γι' αυτό ποτέ καμιά μας σπουδαία ιστορία δε θα μπορούσε να χτυπήσει αληθοφανώς το πανί. Γιατι αν έπρεπε να είναι πιστή στην πραγματικότητα θα έπρεπε να ξεκινήσει πριν το ζενερίκ και να τελειώσει σε μια άδεια αίθουσα την ώρα που οι καθαρίστριες θα έμπαιναν να την ετοιμάσουν για την επόμενη προβολή.

Οι σπουδαίες ιστορίες εκτυλίσσονται πάντα στα ενδιάμεσα της προσοχής μας. Κι ίσως έτσι διασφαλίζουν την επιβίωση τους στον όποιο χρόνο τους αντιστοιχεί.

Η καρδιά - σχεδίασμα μικρής σκηνής.

Ο Α μπαίνει στη σκηνή. Στέκεται μετωπικά στο κοινό. Τους κοιτάζει για λίγο. Μπαίνει ο Β. Στέκεται πλάι του. Κοιτάζονται για λίγο. Γυρίζουν κι οι δυο το πρόσωπο στο κοινό. Ο Α. κοιτάζει το στήθος του. Φέρνει το χέρι στην καρδιά του.

Α. Ειναι βαριά.

Β. Ναι;

Α. Ναι.

Β. Για να το λες.

Α. Μπορείς;

Β. Τι πράγμα;

Α. Να…. (δείχνει την καρδια του). Για λίγο.
Β. (Με δυσφορία παίρνει την καρδιά του Α και την κρατά αδιάφορα) Οκ τώρα;
Α. Πολύ καλύτερα.
Β. Ωραία.
Α. Πολύ - πολύ καλύτερα. Ανασαίνω.
Β. Ωραία.
Α. (Κοιτά τον Β με ευγνωμοσύνη) Δε σε βαραίνει;
Β. Μπα.
Α. Σίγουρα;
Β. Σίγουρα.
Α. Αν θέλεις μπορώ να κρατήσω κι εγω κάτι.
Β. Καλά είμαι.
Α. Την τσάντα. Το παλτό σου.
Β. Όχι ευχαριστώ.
Α. Αν θέλεις πες μου.
Β. Καλά είμαι. Εσύ; Καλύτερα;
Α. Ναι. Πολύ. Κοίτα. (Κινείται ελεύθερα στο χώρο σαν να χορεύει. Είναι ελαφρύς.) Ανασαίνω.
Β. Χαίρομαι.
Α. Σ’ ευχαριστώ.
Β. Τίποτα.
Α. Αλήθεια σε ευχαριστώ.
Β. Μην το σκέφτεσαι.
Α. (Κάθεται δίπλα στον Β ήσυχος. Είναι ήρεμος. Που και που ρίχνει κλεφτές ματιές λατρείας στον Β. Σιωπή. Ξαφνικά ο Β πετάει την καρδιά του Α και μένει με άδεια χέρια. Ο Α πιάνει το στήθος του σαν να αποχωρίζεται κάτι πολύτιμο. Του κόβεται η ανάσα) Τί έκανες;
Β. Τί έκανα;
Α (δείχνει προς το μέρος της καρδιάς)
Β. (Αδιάφορα.) Την ήθελες;
Α. Εσύ τι λες;
Β. Νόμιζα ότι ήθελες να την ξεφορτωθείς.
Α. Ήθελα να την έχεις.
Β. Δεν το κατάλαβα. Την αποχωρίστηκες υπερβολικά εύκολα.
Α. Μα... ήταν σαν να ήρθες για να την έχεις.
Β. Εγώ τυχαία βρέθηκα εδώ.
Α. Ναι μα…
Β. Νόμιζα ότι σε βάραινε.
Α. Ναι μα…
Β. Ήθελα να βοηθήσω.
Α. Ήθελα να την έχεις.
Β. Είσαι ελεύθερος.
Α. Μα…
Β. Πίστεψε με είσαι ελεύθερος.

(Ο Β χτυπάει το στήθος του σαν να είναι κούφιο. Χαμογελάει. Βγαίνει. Ο Α Μένει μόνος. Κοιτάζει το κενό. Σκοτάδι.)

Charlie qui?

Μεγάλη κουβέντα για το σλόγκαν “Je Suis Charlie”, που έσπευσαν να υιοθετήσουν ευαισθητοποιημένοι χρήστες των social media με αφορμή την άνανδρη τρομοκρατική επίθεση στα γραφεία του σατιρικού περιοδικού “Charlie Hebdo”. Όπως συμβαίνει σε κάθε μεγάλο κοινωνικοπολιτικό γεγονός της νέας εποχής οι απόψεις διχάζονται. Έχουμε, έτσι αστόχαστα, το δικαίωμα του “etre charlie” στα ποσταρίσματα και τα τιτιβίσματα μας ή είναι θράσος να το υιοθετούμε έτσι απλά αν δεν διαθέτουμε όλα τα αποδεικτικά του μαχητικού κοινωνικά πρότερου βίου;

Βασικά, τί σημαίνει αυτό το “je suis Charlie”; είμαστε σίγουροι ότι όλοι όσοι το ασπάζονται το χρησιμοποιούν με την ίδια σημασία και απόχρωση; προσωπικά δεν είμαι και τόσο σίγουρος. Εδώ και μέρες παρατηρώ τους εκατοντάδες “Charlie” στο timeline μου και διαπιστώνω πως ο κάθε ένας από τους ευαισθητοποιημένους αυτούς τσάρληδες της ελεύθερης έκφρασης έχει την προσωπική του - ενίοτε διαστρεβλωμένη- οπτική πάνω στο θέμα και πολλές φορές είναι διαμετρικά αντίθετη από αυτή των ομότιτλών του.

Αναμφίβολα κοινός τόπος είναι το σοκ που προκάλεσε σε όλους μας ανεξαιρέτως το ειδεχθές τρομοκρατικό χτύπημα. Αυτό δεν το διαπραγματευόμαστε σε καμία περίπτωση. Η αποστροφή της άνανδρης επίθεσης στο κέντρο του Δυτικού κόσμου, ήρθε να ταράξει την τακτοποιημένη ηρεμία της κεντροευρωπαϊκής ζωής μας. Ο εφιάλτης του φονταμενταλισμού των ακραίων ισλαμιστών - έτσι κι αλλιώς - είναι ίσως η σοβαρότερη απειλή που καλλιεργείται συστηματικά για τον εκφοβισμό των Ευρωπαίων πολιτών στις επικίνδυνες εποχές που διανύουμε.

Από εκεί και πέρα, οι διαφορετικές αποχρώσεις και εντάσεις δίνουν και παίρνουν. Παρακάτω προσπάθησα να διακρίνω τις έξι βασικότερες κατηγορίες των ημεδαπών Charlie (ή “μη Charlie”) που διέκρινα στο ευρύ φάσμα του timeline μου. Μεγάλο κι ετερόκλητο στατιστικό δείγμα, γι’ αυτό ίσως  κι αρκετά ενδεικτικό των επικρατέστερων τάσεων. Έχουμε και λέμε λοιπόν:

α. Είμαι ο Charlie … που αποστρέφεται και καταδικάζει τη βία από όπου κι αν προέρχεται. Το χτύπημα μου προκαλεί απέχθεια κι αδιαφορώ αν το προκάλεσε ισλαμιστής, χριστιανός, τρομοκράτης ή τρομοκρατημένος, ψυχοπαθής ή μέλος παραθρησκευτικής οργάνωσης, απλός πολίτης ή οπλισμένος αστυνομικός. Συντάσσομαι με κάθε θύμα άνανδρου χτυπήματος και απορρίπτω όποιον χρησιμοποιεί τέτοιες μεθόδους για την επίλυση του όποιου ζητήματος. 

β. Είμαι ο Charlie… που υπερμάχεται της ελευθερίας έκφρασης και της σάτιρας, ακόμα κι αν δε συμφωνώ εκατό τοις εκατό με το περιεχόμενο ή τον τρόπο. Η ελευθεροτυπία κι η διάδοση απόψεων δεν είναι θέμα αισθητικής (μεγάλη συζήτηση αλλά όχι της παρούσης), αλλά θεμελιώδες δικαίωμα μιας δημοκρατικής κοινωνίας. Δε δύναμαι να δεχτώ ότι τον 21ο αιώνα, δεν είμαστε ελεύθεροι να διατυπώνουμε ό, τι και όπως θέλουμε χωρίς να οφείλουμε να λογοδοτήσουμε σε κανέναν. 

γ. Είμαι ο Charlie… που έχει αγανακτήσει από τη μόνιμη απειλή της σκιάς του Ισλάμ. Αυτός ο τύπος Charlie έχει το βλέμμα του στραμμένο στα έργα και τις ημέρες της Marine Le Pen και άλλων αντίστοιχων ακροδεξιών μορφωμάτων. Δε δίνει δεκάρα για το “Charlie Hebdo”, δεν το έχει αγοράσει ούτε μια φορά, μπορεί και να στραβώνει τα μούτρα του κάθε φορά που αντικρίζει κάποιο από τα σκίτσα του, δε μπορεί όμως να μη δηλώσει την οργή του για τον άδικο θάνατο απλών εργαζομένων από τα τέρατα της μουσουλμανικής τρομοκρατίας. Δεκάδες καιροσκόποι (ενίοτε κι από τον πολιτικό στίβο) συντάσσονται με αυτό τον τύπο ασκώντας τα μικροπολιτικά τους συμφέροντα (ξερόβηχας).

δ. Είμαι ο Charlie - είδα φως και μπήκα. Ο τύπος Charlie που αγαπά κι ευαγγελίζεται ότιδήποτε αποκτά το παράσημο του hashtag, είτε μιλάμε για πολιτικό γεγονός, κοινωνικό φαινόμενο ή νέα μόδα που σαρώνει την υφήλιο, χωρίς καν να μπει στη διαδικασία να το ψάξει λίγο παραπάνω. Για το συγκεκριμένο τύπο Charlie ένα μακελειό δεν απέχει ιδιαίτερα από ένα bucket challenge (με την απαραίτητη αλλαγή στη σοβαρότητα του ύφους φυσικά) και θα μπορούσε αντί για Charlie να ονομάζεται Geοrge ή Jean - Philippe, αρκεί αυτό να ήταν το όνομα που θα έβλεπε να αναγράφεται τις περισσότερες φορές στο timeline του.

ε. Είμαι ο Charlie λίγο απ’ όλα. Ή αλλιώς “ναι μεν, αλλά…”  Ο πιο θαμπός Charlie απ΄όλους. Από τη μια υιοθετεί τον τίτλο γιατί νιώθει την ηθική υποχρέωση, έχει όμως και τις ενστάσεις του. “Κακό και καταδικαστέο πράγμα το μακελειό, αλλά κι αυτοί πήγαιναν γυρεύοντας με τόσες προκλήσεις”. Από τη μια καταδικάζει την τρομοκρατία και τα στοχευμένα της χτυπήματα, από την άλλη αποδοκιμάζει και την απόλυτη ελευθερία της σάτιρας. Μπορεί με την ίδια ευκολία που θα υιοθετήσει τον τίτλο να τον αποκηρύξει λίγες στιγμές αργότερα με τη δικαιολογία ότι “τέτοιου είδους καμπάνιες δεν είναι σοβαρά πράγματα”.

στ. “Δεν είμαι ο Charlie, είμαι ο…” - κι όπου βλέπεις “ο” μπορείς να προσθέσεις ό, τι μπορείς να φανταστείς. Από το όνομα του συγκεκριμένου χρήστη, ο οποίος, υπερασπιζόμενος την ατομικότητα του, αρνείται την ισοπέδωση της μαζικότητας, ακόμα κι αν πρόκειται για κάτι συμβολικό, μέχρι το όνομα οποιουδήποτε άλλου προσώπου ή συμβάντος που προηγήθηκε του Charlie Hebdo και δεν πήρε τις ίδιες διαστάσεις. Αυτός ο “μη Charlie” είναι διδακτικός όσο κι αποδοκιμαστικός και το μόνο που τον ενδιαφέρει είναι να διαχωρίσει τη θέση του από τον όχλο.

Είμαι σίγουρος πως μικρές παραλλαγές των παραπάνω κατηγοριών υπάρχουν εκατοντάδες - όσες κι οι ενδιάμεσες απόψεις. Εξακολουθώ να πιστεύω ότι πρωτοβουλίες σαν αυτή έχουν λόγο ύπαρξης ως αφορμή για σκέψη και προπάντων συζήτηση - μια συζήτηση, που όλοι οφείλουμε να κάνουμε τόσο με τους γύρω μας, όσο και με τον εαυτό μας. Το “Je suis Charlie” δεν είναι απλώς ένα καλά προωθημένο σύμβολο συμπαράστασης για ένα έγκλημα που διαπράχτηκε σε βάρος ενός άγνωστου στην πλειοψηφία (μας) σατιρικού περιοδικού, κάπου στο Παρίσι, δεν είναι καν μια δημόσια καταδική της τρομοκρατικής βίας ή αφηρημένη υπεράσπιση της ελευθερίας της έκφρασης. Ασχέτως αν το δηλώσουμε ή όχι αν το συμμεριζόμαστε η όχι, το “nous sommes Charlie” είναι περισσότερο μια υπενθύμιση ότι όλοι μας βρισκόμαστε στο στόχαστρο της βίας και της φίμωσης ανά πάσα στιγμή κι αντίθετα από ότι μπορεί να πιστεύουμε, ο εχθρός δεν είναι ούτε ένας, ούτε τόσο ξεκάθαρος.

La Dolce

"...και τη Fontana di Trevi; 

Για ποια την επιδιορθώνουν;"

tiny step

Ένα μικρό βηματάκι στη νέα χρονιά.

Ίσα να μη χαθεί η σειρά.

Ίσα να κλείσει η δεκαετία.

[Κανονικά εδώ θα έπρεπε να μπουν οι δεσμεύσεις για τις επόμενες 365 μέρες. 

Ωστόσο λέω να είμαι εγκρατής.]

Κι αν γίνει το αναπάντεχο, έγινε...