Чехов

Τον Τσέχοφ δε θα τον ξεπεράσω ποτέ. Όσες φορές κι αν δω τα έργα του, πάντα θα νιώθω αυτή την επιστροφή στην παλιά πατρίδα που αναφέρει κι ο Hesse. (Ο Hesse βέβαια μιλάει για τον Έρωτα, μα εν προκειμένω δεν είναι άσχετος ο ορισμός).

Ψάχνω διαρκώς ανάμεσα στα πλάσματα του κομμάτια του εαυτού μου. Κι εκεί που νιώθω πως έχω ταυτιστεί με κάποιον, ολόκληρη η ψυχή μου πετάγεται και τρυπώνει σε μια κουβέντα κάποιου άλλου. Σαν να ανήκω σ' όλους. Πώς το λέει ο Τροφίμοφ του Βυσσινόκηπου; "Ολόκληρη η Ρωσία είναι κήπος μου". Έτσι ακριβώς.

Με την πρώτη κουβέντα ενός Τσεχοφικού έργου έχει πυροδοτηθεί μέσα μου ένας ολόκληρος βουβός εκρηκτικός μηχανισμός που μετράει αντίστροφα, πράξη την πράξη, λέξη τη λέξη.

Κι ας ξέρω πια τα κείμενα απ' έξω, κι ας ψιθυρίζω τους μονολόγους σιγοντάροντας τους Θεατρίνους. Κι ας σκουντάω ενοχλητικά την εκάστοτε παρέα μου λέγοντας "Άκου, άκου"... κι ας βουρκώνω ακόμα και τώρα που έχω γίνει πέτρα και δε με εκπλήσσει τίποτα.

Στον Τσέχοφ πάντα συγκινούμαι. Χωρίς ντροπή. Γιατί το δράμα του δεν εκβιάζεται από ένα γεγονός, αλλά από μια κατάσταση. Οι ήρωες του δεν υποφέρουν. Σωπαίνουν. Κι αυτό γιατί νομίζουν ότι έτσι είναι η ζωή.

Όταν ομολογούν ότι δεν γνωρίζουν ένα τυχαίο "γιατί" με κάνουν σκόνη, κι όταν χαμογελούν πικρά με φαινομενικά αισιόδοξες προγραμματικές δηλώσεις για το μέλλον με διαλύουν.

Γιατί το μέλλον τους το εμπιστεύονται σε μας, τους μελλοντικούς θεατές. Βγαίνουν από την εποχή τους, σκορπίζονται σαν σκόνη στο χρόνο κι ελπίζουν πως 100 χρόνια μετά οι επερχόμενες γενιές θα καταλάβουν γιατί ήρθανε στον κόσμο, γιατί έζησαν, γιατί πέρασαν από αυτή τη γη.

Κι είναι γι΄αυτό ακριβώς που σε μια παράσταση Τσέχοφ, νιώθω πάντα χρεωμένος στους ήρωές του. Γιατί 100 χρόνια μετά, στέκομαι αμήχανος μπροστά τους. Αντί να τους δικαιώσω με απαντήσεις, πηγαίνω σιωπηλός στη Ρωσία των αρχών του 20ου αιώνα, στέκομαι πλάι τους κι αποθέτω τις ελπίδες μου κι εγώ στους ανθρώπους που θα 'ρθουν...